Aankomen, afvallen (on)gezonde zorg?

Vrije keuze zorgverlener op de helling

In een poging om de zorgkosten te beteugelen heeft minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) bedacht dat de uitgaven zouden dalen als de verzekeraar alleen de zorg die door gecontracteerde zorgverleners hoeft te vergoeden. De verzekeraar zou alleen zorgverleners selecteren op kwaliteit, waardoor de verzekerde altijd aanspraak kan maken op goede zorg zoals de verzekeraar dit definieert. En laat daar nou net een dikke vette adder onder het gras zitten. Voor de consument wordt het namelijk minder inzichtelijk.
In het verleden hebben de verzekeraars getoond dat ze andere opvattingen hebben over kwaliteit en kostenbeheersing dan de zorgprofessionals. Zo ook op het gebied van voeding: In 2012 werd de diëtistische zorg uit de basisverzekering geschrapt en dacht de politiek dat de verzekeraars de diëtetiek in de aanvullende verzekering op zouden nemen. Dat bleek in veel gevallen een misrekening. Hoewel de directe toegankelijkheid diëtist werd ingevoerd, blijkt dat veel verzekeraars nog steeds een doorverwijzing van een arts eisen voordat ze de behandeling vergoeden. Het verkrijgen van deze doorverwijzingsbrief is niet gratis en … je raadt het al… leidt tot meer zorgkosten.

Goedkoop kan tot duurkoop in de zorg leiden

Door de marktwerking wordt de regie in kostenbeheersing uit handen gegeven. De marktwerking kan tot veel ongezondheid leiden, doordat zorgverzekeraars de vrijheid hebben om een goedkope polis aan te bieden met een hoger eigen risico. Consumenten die krap bij kas zitten kunnen hierdoor worden verleid om zo’n verzekering af te sluiten in de hoop dat ze geen hoge ziektekosten krijgen. De ervaring leert dat ze wel eens bedrogen uit kunnen komen.
Bovendien weet niemand van te voren welke gezondheidsproblemen er volgend jaar op zijn/haar pad komen. Een ongeluk kan namelijk altijd in een klein hoekje zitten. Het is dus lastig om goed te anticiperen op mogelijke zorgkosten.

Preventie leefstijl gerelateerde risico’s betaalt zich terug

Nu zou je ook heel goed kunnen investeren in preventie. Dat leidt namelijk op termijn tot meer gezondheid en minder zorgkosten. Hiervoor geldt echter dat de kosten voor de baten uitgaan. Dat is zowel voor politici als zorgverzekeraars geen aantrekkelijke gedachte, want de investeerder ziet het resultaat van zijn/haar investering vaak niet zelf terug. De resultaten van preventiebeleid zijn vaak pas over een of meerdere decennia te meten. Dat is dus veel langer dan de zittingstermijn van een politicus. Voor de zorgverzekeraar geldt dat een verzekerde die gebruik maakt van een preventiepakket geld kost, maar na het gebruik van de preventieve interventies kan de verzekerde met zijn/haar nieuwe gezonde leefstijl overstappen naar de concurrent die vervolgens mogelijk minder hoeft uit te keren voor leefstijl-gerelateerde aandoeningen. Een beetje verzekeraar zou ook kunnen denken dat ook hier de wet van de grote getallen geldt en dat hij ook weer klanten krijgt die van het preventiepakket van andere verzekeraars hebben  geprofiteerd. Als preventie-interventies nu verplicht worden in het basispakket is dat voor alle zorgverzekeraars gelijk. Het idee dat preventie als slagroom gezien wordt moet eens worden aangepakt, want niet ingrijpen komt overeen met verwaarlozing voor moeilijk bereikbare doelgroepen.

Investeren in aanpak ondervoeding en armoede winstgevend

Recent meldde Nieuws voor diëtisten dat 44% van de diëtistische adviezen betrekking heeft op ondervoeding. Ten opzichte van de voorgaande jaren is dat een stijging. Het betekent dat diëtisten zich tegenwoordig veel meer bezighouden met ondervoeding dan overgewicht. Er is geen oorzaak genoemd voor deze verschuiving.
Sinds 1999 kennen we in Nederland ook het fenomeen Voedselbank. In augustus van dit jaar waren er 154 voedselbanken aangesloten bij de stichting Voedselbank. In 2013 nam het aantal huishoudens dat afhankelijk was van de Voedselbank met 30% toe. Op 31 december 2013 werden er 1,8 miljoen voedselpakketten afgeleverd voor 35.000 huishoudens. Op dit moment worden er alleen al in regio Rotterdam 7600 voedselpakketten per week verstrekt. Dat zijn cijfers om van te schrikken. Armoede is vaak overerfelijk. Op 18 december werd bekend dat hat aantal huishoudens dat onder de armoedegrens leeft opnieuw toegenomen is in Nederland. Aanpak om de tweedeling tussen arm en rijk (in Nederland) te verkleinen is in het voordeel van iedereen, omdat economische gelijkheid ook tot meer welzijn en welvaart voor iedereen kan leiden

Serious request

Vanaf 18 december tot Kerstavond worden de drie dj-s Gerard Ekdom, Coen Swijnenberg en Domien Verschuuren opgesloten in het Glazen Huis. Ze zullen hier zes dagen zonder te eten een non-stop een radioprogramma verzorgen om daarmee geld inzamelen voor slachtoffers van seksueel geweld. Dat is een prima doel dat ik graag van harte wil aanbevelen, hoewel ik toch een kanttekening zet bij het jaarinkomen van deze mensen. Is dat wel in verhouding met hun werk?
Daarnaast wil ik evenals vorig jaar toch een serious request doen voor de aanpak van de zieke gezondheidszorg en armoede bestrijding in Nederland, maar ook elders. Ik hoop dat deze acties zich niet alleen beperken tot de kersttijd, maar het gehele jaar door aandacht krijgen. Evenals leefstijl geldt ook hier dat het gemakkelijker is om dat gedurende het gehele jaar vol te houden.