Body positivity of body satisfaction voor gezondheid?

In de laatste decennia is er meer aandacht gekomen voor het tevreden zijn met je lichaam. In de praktijk betekende dit vaak dat mensen met overgewicht en/of obesitas zich vaker durfden uit te spreken dat ze zich tevreden voelden met hun lichaam. De gezondheidslobby geeft echter aan dat dit alarmerend kan zijn, omdat mensen die tevreden zijn met hun lichaam ook minder bereid zijn om gezonder te leven. Is dat laatste wel juist? En wat is dan het verschil tussen tevreden zijn met je lijf en een positief zelfbeeld?

Meer mensen met overgewicht tevreden over hun gewicht

Uit onderzoek door Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat 26% van de mensen met ernstig overgewicht tevreden is met hun gewicht. Van de mensen met matig overgewicht is 54% tevreden met hun gewicht. Bij de mensen met een BMI tussen 20 en 25 gaf 85% aan dat ze tevreden zijn met hun gewicht. Ten opzichte van eerdere onderzoeksresultaten over de tevredenheid met het gewicht blijkt dat het aantal mensen met ernstig overgewicht die tevreden zijn met hun gewicht met 4% is toegenomen. Ook blijkt uit het onderzoek dat mannen, mensen ouder dan 75 jaar en jongeren tussen 18 en 25 jaar vaker tevreden zijn met hun gewicht dan vrouwen en volwassenen tussen de 25 en 75 jaar.
In dit onderzoek is dus gemeten hoeveel mensen tevreden zijn over hun gewicht. Er is niet gekeken hoeveel mensen vinden dat hun gewicht ook als gezond kan worden benoemd en of ze zichzelf als “gezond” ervaren.

Body positivity voor een beter zelfbeeld

Body positivity is erop gericht om het zelfbeeld van mensen met overgewicht te verbeteren. Te zware mensen worden vaak afgeschilderd als ongedisciplineerd, gulzig en soms zelfs als dom. Mensen met overgewicht hebben ook lagere baankansen en ontvangen minder salaris.
De vooroordelen waar mensen met overgewicht mee te maken krijgen werken zelfs door in de spreekkamer bij zorgverleners. Dat kan ertoe leiden dat er niet verder gekeken wordt dan het overgewicht en diagnoses voor allerlei ziekten worden gemist. De patiënt met overgewicht die voor andere klachten komt, wordt dan niet gehoord en ontvang geen behandeling voor de onderliggende ziekte(n). Dat doet geen goed aan het zelfbeeld van deze patiënten en het kan ook slecht uitpakken voor hun algehele gezondheid.
Body positivity is bedoeld om een positiever beeld te creëren van mensen met overgewicht en obesitas, maar niet om vormen van overgewicht te promoten.

Body satisfaction en zelfbeeld

Body satisfaction zegt iets over het tevreden zijn met je lijf. Het tevreden zijn met je lijf kan een momentopname zijn. Iemand die bezig is om gewicht te verliezen kan tijdens dat traject op verschillende momenten toch tevreden zijn met zijn/haar lichaam op dat specifieke moment. Er kan namelijk een subdoel gehaald zijn bij het streven naar minder gezondheidsrisico’s. Dat betekent dus niet dat de persoon in deze situatie “tevreden achterover gaat leunen”. De persoon kan dan genieten van het behaalde doel en wel bezig blijven met het streven naar een gewenste situatie. Ook hier geldt dat een positief zelfbeeld belangrijk is in elke fase van het proces. Wanneer iemand denkt dat hij/zij pas gelukkig kan worden als er een gezond gewicht is bereikt kan hij/zij wel eens bedrogen uitkomen, omdat hij/zij nog altijd “zichzelf is” en zich nog onzeker, minder gewaardeerd en/of zich ongelukkig voelt over zichzelf.

Body positivity, zelfbeeld en gezondheid

Mensen met een positief zelfbeeld en overgewicht die tevreden zijn met hun lijf hebben wel een verhoogde kans op bepaalde gezondheidsrisico’s. Het is echter niet juist om te stellen dat een positief zelfbeeld alleen kan ontstaan door te streven naar een gezond gewicht en een perfect lichaam. Geluk wordt op de lange termijn eerder bepaald door tevredenheid over wie je als mens bent en dat strekt verder dan het uiterlijk. Daarom is het van belang om eerst in te zetten op het verkrijgen èn/of behouden van een positief zelfbeeld.
Daarnaast is het raadzaam om in te zetten op het verlagen van gezondheidsrisico’s. Dat betekent het inventariseren van alle gezondheidsproblemen en het behandelen ervan. Daarbij moeten wel alle factoren die invloed hebben op de gewichtsbeheersing worden bekeken en meegenomen in de behandeling.

Samenvattend:

Body positivity kan bijdragen aan een verbeterd zelfbeeld van mensen met overgewicht en obesitas.
Van vooroordelen over mensen met een gewicht dat afwijkt van de normaalwaarden wordt niemand beter. Dat geldt zowel voor de zorgvrager als voor de zorgverlener.
Wanneer iemand met overgewicht komt met een hulpvraag moet er verder gekeken worden dan alleen “het gewicht als oorzaak van het probleem”.
Geluk en zelfwaardering worden niet verkregen door het nastreven van een gezond gewicht en een perfect lichaam.
Gezonde zelfwaardering en geluk kunnen bijdragen tot een goed ervaren gezondheid.
Een gezond gewicht en gezonde lichaamssamenstelling verminderen het risico op aandoeningen die het gevolg zijn van onder- en overgewicht.