Chocolade gezonde guilty pleasure?

De geschiedenis van chocola

Chocolade is een genotmiddel dat bestaat uit cacaopoeder, cacaoboter en suiker. De eerste beschrijvingen van cacao als genotmiddel dateert uit de tijd van de Azteken. Na de ontdekking van Zuid-Amerika in 1492 werden cacao en chocola ook bekend in Europa.
In de 16^de en 17^de eeuw waren cacao, en de chocoladedrank die ervan gemaakt werd, een luxeproduct dat voornamelijk in adellijke en rijkere kringen werd gebruikt. In de 18^de eeuw werden de eerste chocoladefabrieken opgezet in Duitsland, Engeland en Frankrijk en dat voorbeeld werd in de 19^de eeuw gevolgd door Zwitserland en later ook door Blooker in Nederland.

Hoe wordt chocolade gemaakt?

Cacao en cacaoboter wordt gewonnen uit cacaobonen. De gebeurt door de cacaobonnen te drogen en vervolgens te verhitten. Daarna wordt de dop van de bonnen verwijderd, waardoor alleen de kern (nib) overblijft. Dat verklaart ook hoe cacaonibs aan hun naam komen. De nibs worden vervolgens gemalen waarbij de cacaoboter van de harde magere cacao wordt gescheiden. Vroeger gebeurde dat met een pers die aangedreven werd met behulp van een tredmolen. Maar de Nederlander Casparus van Houten (van de Van Houten chocolade) vond een cacaopers uit die het scheiden van cacao en cacaoboter gemakkelijker maakte en daarnaast ontwikkelde hij een methode om de cacao te bewerken waardoor het beter mengbaar werd met de overige bestanddelen van chocolade.
Vervolgens wordt de cacao samen met cacaoboter gebruikt als basis voor chocolade. Aan deze beide bestanddelen wordt suiker toegevoegd om de kenmerkende zoete smaak te verkrijgen.

Wat zijn de belangrijkste stoffen in chocolade?

Cacao bevat de opwekkende stoffen cafeïne en theobromine. De concentraties zijn echter wel veel lager dan er in koffie wordt aangetroffen. Toch zijn er mensen die claimen dat de vermoeidheid weggaat als ze een stuk(je) chocolade hebben gegeten, maar dat kan natuurlijk ook een placebo-effect zijn. Daarnaast bevat cacao ook flavanolen. Flavanolen zijn bioactieve stoffen die niet tot vitamines en mineralen worden gerekend maar ze hebben wel een positief effect op de gezondheid.
Daarnaast bevat chocolade veel verzadigd vet en suiker. Zoals bekend hebben deze beide voedingsstoffen een minder gezond imago, dus de gezondheidseffecten zouden dus afkomstig moeten zijn van de eerst genoemde drie stoffen.

Wat zeggen de autoriteiten

De European Food and Safety Authority (EFSA) heeft de claim dat de flavanolen in cacao de elasticiteit van de bloedvaten in standhouden goedgekeurd. Ze stelt daarbij dat er dan wel dagelijks 200 mg cacaoflavanolen dienen te worden genuttigd. Daar is al aan te voldoen door dagelijks een hoeveelheid van 0,25-0,67 g chocolade te eten die rijk is aan deze flavanolen. Het is echter niet duidelijk of een hogere consumptie ook negatieve gezondheidseffecten kan hebben
Het Voedingscentrum stelt dat de flavanolen uit chocolade een gunstig effect kunnen hebben op de bloedvaten.
De chocolade die het rijkst is aan deze flavanolen is de donkere chocolade, omdat deze de grootste hoeveelheid cacao bevat.

Wat betekent die voor de consument?

Een klein stukje zwarte chocolade per dag kan ertoe bijdragen dat de bloedvaten elastisch blijven. Daardoor kan de kans op een hoge bloeddruk worden verlaagd. Dat heeft op zijn beurt weer tot gevolg dat de kans op hart- en vaatziekten mogelijk kan worden verlaagd.
Chocoladenibs zullen slechts een te verwaarlozen effect hebben op de gezondheid van de bloedvatwanden omdat ze naast cacao ook cacaoboter bevatten en laat de cacaoboter nou net het gezondheidseffect van de flavonolen remmen.
Maar de witte, bruine melk en pure chocolade bevatten veel verzadigd vet en suiker en deze voedingsstoffen dragen niet bij tot het behoud van de elasticiteit van de bloedvatwanden. Daarom is het aan te raden om deze producten niet dagelijks te gebruiken en van donkere (zwarte) chocolade hooguit een klein stukje per dag.

Niet gesponsord, maar gedreven door nieuwsgierigheid

Nee, deze aflevering van de blog is, evenals alle voorgaande afleveringen, niet gesponsord door een belanghebbende partij. Ik ben wel een chocoladeliefhebber, maar ben niet omgekocht door een gift in de vorm van een chocoladeletter, -reep of ander chocoladeproduct om een gunstig verslag over chocolade te schrijven, maar omdat ik zelf erg nieuwsgierig was naar de waarheid achter de geruchten over de gezondheidseffecten van chocolade ben ik maar eens op onderzoek uitgegaan en constateer dat er een gezondheidsclaim voor donkere chocolade is toegelaten door EFSA.

Dus?

Voor chocolade geldt: kies bij voorkeur voor de zwarte chocolade met een hoog cacaogehalte en neem niet meer dan 1 klein stukje per dag en geniet er wel van.