De bewuste Bourgondiër
Gezond eten en toch op zijn tijd een frietje of een frikadel? Voor de liefhebbers van gefrituurde gerechten klinkt dat heel aantrekkelijk, maar is dat ook wetenschappelijk verantwoord? Hoe gaat dat dan in zijn werk? En hoe verhoudt zich zo’n voedingspatroon zich dan tot een gezonde voeding volgens de Nederlandse voedingsrichtlijnen? Hoe past dat in De Schijf van Vijf?
Stapsgewijs van ongezond naar gezond voedingspatroon
In het boek “De bewuste Bourgondiër legt De Vlaamse Voedingswetenschapper Erica Rutten uit hoe de Belg langzamerhand ongezonder ging eten. Vervolgens geeft ze handvatten hoe de Belgische consument zijn/haar voedingsgewoonte stapsgewijs kan veranderen naar een meer gezonder Mediterraan voedingspatroon. Daarbij geeft ze tips hoe er binnen een gezond voedingspatroon toch ruimte gecreëerd kan worden voor snacks en de wat vettere gerechten waar de Vlaamse keuken om bekend staat. In het hoofdstuk “De ideale wereld voor de bewuste Bourgondiërs” worden aanbevelingen gedaan hoe de maatschappij kan bijdragen aan een gezonder voedingspatroon voor de burgers. Daarna volgen er tips voor eenvoudige wijzigingen in traditionele recepten om ze gezonder te maken. Het boek eindigt met een aantal recepten die gemakkelijk te bereiden zijn en prima passen in een gezonde voeding en een seizoenskalender voor fruit, groenten en vis. Het dankwoord eindigt met de oproep om vooral bewust van (gezonde) voeding te genieten. Voedsel is niet alleen van belang om het lichaam in stand te houden, maar is ons ook gegeven om er van te genieten.
Bourgondiër knipoogt naar Schijf van Vijf?
Wie gezond wil eten en toch af en toe wel eens gefrituurd gerechtje of een bewerkt voedingsmiddel wil krijgt van Rutten het advies hoe vaak hij/zij deze gerechten per week of per dag kan nemen. Daarin wordt ook voor gerechten die niet in de Schijf van Vijf staan geadviseerd om ze niet vaker dan één keer per dag of één keer per week te nemen. De adviezen die de auteur hierbij geeft komen goed overeen met wat er in de Richtlijnen Schijf van Vijf staat.
Dat maakt dat de adviezen uit De Bewuste (Vlaamse) Bourgondiër ook heel geschikt zijn voor De bewuste (Nederlandse) Bourgondiër.
Bewuste Bourgondiër geschikt voor Belg en Nederlander
Het boek “De bewuste Bourgondiër” werd geschreven naar aanleiding van het uitkomen van de zesde versie van de Voedingsaanbevelingen voor België 2016. De vorige versie van deze aanbevelingen werd in 2009 door de Belgische Hoge Gezondheidsraad uitgegeven. België heeft ervoor gekozen om in deze herziening in te zoomen op de behoefte aan energie en de afzonderlijke voedingsstoffen voor de verschillende leeftijdsgroepen. In het totale rapport is geen aanbeveling terug te vinden voor een specifiek voedingspatroon. Daarin wijkt België dus af van de Nederlandse benadering in de Richtlijnen Goede Voeding 2015. Nederland koos ervoor om in de richtlijnen Goede Voeding vooral te kijken naar de verbanden tussen voedingsmiddeleninname en ziekten, maar België heeft, in tegenstelling tot Nederland, wel een beweegnorm aan het totale advies toegevoegd.
Herkenbare voedingsverschuivingen en gezondheidsproblemen
Aan de hand van korte intermezzo’s over het leven van drie verschillende generaties van een Vlaamse familie beschrijft de auteur hoe het gezinsleven en de maatschappij vanaf het begin van de twintigste eeuw tot op heden is veranderd. Dat heeft zijn invloed gehad op het voedingspatroon. Een eeuw geleden was er veel armoede en er was minder keuze voor voedingsmiddelen. Ook de beide wereldoorlogen hadden invloed op de voedingsgewoonte. Na de tweede wereldoorlog kwamen er steeds meer bewerkte voedingsmiddelen, kant-en-klare maaltijden, snacks, gebak en snoep op de markt en het aandeel van transvetten, suikers en zout in de voeding nam sterk toe. Daarnaast werd het werk meer gemechaniseerd waardoor mensen minder lichamelijk actief werden Dat leidde op zijn beurt tot meer overgewicht en ziekten zoals hart- en vaataandoeningen, diabetes en bepaalde vormen van kanker. De beschreven voedingsproblemen komen overeen met die in de meeste westerse landen.
De auteur en het boek
Erica Rutten studeerde Voedings- en dieetleer aan de Katholieke Universiteit te Leuven en promoveerde vervolgens aan de Universiteit van Maastricht. Ze is lid van de Nederlandse Academie Voedingswetenschappen en de Belgian Nutrition Society.
De bewuste Bourgondiër telt slechts 119 pagina’s, is zeer degelijk onderbouwd en toch gemakkelijk leesbaar. Juist de intermezzo’s over de drie generaties van een Vlaamse familie maken duidelijk hoe de verschuivingen in het voedingspatroon zijn ontstaan. Daardoor komt de theorie meer tot leven en wordt het voor de consument inzichtelijk gemaakt waarom het zinvol is om de voedingswijze aan te passen. Elke hoofdstukje eindigt met een samenvatting en de tips in het boekje zijn helder geformuleerd. Kortom een handzaam boekje voor de consument die snel geïnformeerd wil worden over hoe de voedingsrichtlijnen van België en Nederland gemakkelijk in de dagelijkse routine kunnen worden ingepast. Het boekje is hier te bestellen.
