Deugden van de tafel
Bij zo’n boektitel denk je direct aan tafelmanieren, zoals niet met volle mond praten, etc., maar de filosofie van het eten strekt veel verder volgens Julian Baggini. Het gaat over het verzamelen van voedsel, het bereiden ervan, vasten en natuurlijk het eten van de maaltijden zelf. Het lijkt net alsof deze onderwerpen een ver-van-je-bord-item zijn, maar je bent er vaker mee bezig dan je denkt.
Hypes en deugden
Het kan je als trouwe lezer(es) van deze blog niet ontgaan zijn dat de laatste jaren veel hypes op voedingsgebied zijn langs gekomen, zoals superfoods, het zandloperdieet, de broodbuik, etc. Naast de verschillende afslankdiëten is er de laatste jaren ook steeds meer aandacht voor de herkomst van het eten. Termen als “biologisch”, “duurzaam” en “ambachtelijk bereid” worden vaak gebruikt om een bewuste keuze van voedsel te benadrukken. Er zijn steeds meer mensen die nadenken over de herkomst van het eten en over een eerlijke verdeling van beschikbare voedselbronnen op de aarde en er wordt ook steeds meer over geschreven. Het gezegde “je bent wat je eet” heeft niet alleen betrekking op je gezondheid, maar ook op je gevoel voor rechtvaardigheid.
Deugden van de tafel
De filosoof Julian Baggini schreef een boek over een filosofie van het eten en gaf dit werk de titel Deugden van de tafel. Baggini gaat in op de twijfels die een mens kan hebben bij het aanschaffen van het voedsel met betrekking tot duurzaamheid, biologisch maar ook de voor- en nadelen van het zelf verbouwen van voedsel en diervriendelijk beleid op veebedrijven komen aan bod. Het bereiden van voedsel wordt ook aan een analyse onderworpen. Hierbij wordt gekeken naar de het omgaan met recepten, keukenapparatuur en routine bij het koken. Er wordt ook stilgestaan bij het niet-eten, oftewel het vasten of het volgen van een dieet om gewicht te verliezen. In elk hoofdstuk staat een bepaalde deugd met betrekking tot eten centraal en ieder hoofdstuk wordt afgesloten met (de bereiding van) een passend gerecht.
Deugdenethiek en eten
Deugdenethiek heeft betrekking op vraagstukken hoe je moet leven om een goed mens te zijn en geeft daarbij antwoorden in termen van deugden, doelen en geluk. Wie een goed mens wil zijn wil graag laten zien dat zijn gedrag voortkomt uit goede bedoelingen. Wanneer het om het verzamelen van eten gaat worden onder andere deugden als rentmeesterschap, rechtvaardigheid en compassie gekoppeld aan het omgaan met de aarde, het vee en het betalen van de juiste prijs voor eten. Bij de bereiding wordt ingegaan op de betekenis en het nut van traditie, routine, scepsis en het oordeelsvermogen over voedingsmiddelen en gerechten. Wie bezig is met “niet eten”, vasten, het volgen van een dieet of een bepaald voedingspatroon wordt geconfronteerd met het belang van karakter, wilskracht, deemoed en autonomie. Tijdens het eten zelf spelen deugden zoals dankbaarheid, objectiviteit (over smaak valt niet te twisten), waardering een belangrijke rol.
Een aanrader
Praten en schrijven over deugden lijkt oubollig en ouderwets, maar toch bieden normen, waarden én deugden een houvast, ook in de voedselkeuze. Het is verrassend om tijdens het lezen van dit boek te realiseren hoe de keuze voor een voedingswijze en zelfs individuele voedingsmiddelen wordt bepaald door overtuigingen en ideeën die terug te voeren zijn op een deugd die je als consument na wilt leven. In veel discussies in de media over het juist omgaan met voeding wordt een beeld gegeven dat erg zwart-wit is, maar Baggini laat in Deugden van de tafel juist zien dat er veel meer dan vijftig tinten grijs zijn als het gaat om deugdzame keuzes te maken in je voedingswijze. Het boek leest erg prettig weg en doordat het korte hoofdstukken heeft, wordt het zelfs aantrekkelijk voor de minder fanatieke lettereters.
Kortom: Deugden van de tafel is een aanrader voor wie zich in de deugdenethiek van het eten wil verdiepen en graag een paar eenvoudige recepten aan de eigen menukeuze wil toevoegen.
