Dorstlessers

Sporten in de warmte

Sporters die niet voor hun beroep hoeven te sporten kunnen hun trainingsinspanningen het beste plannen voor 12.00 uur ’s middags of na 16.00 uur. Uiteraard geldt ook dan dat ze sowieso meer dienen te drinken dan normaal. Voor wie in de hitte echt “aan de bak” moet is het raadzaam om van te voren al te acclimatiseren. Daar is in het verleden al eens een mooi protocol voor opgesteld door NOC*NSF. De goed ingelichte sporter zorgt er natuurlijk al voor dat hij/zij goed gehydrateerd aan de start verschijnt tijdens trainingen en wedstrijden. Daarvoor zijn hier ook tips te vinden.

Kwetsbare groepen

De belangrijkste maatregelen van het Nationaal Hitteplan zijn gericht op groepen in de bevolking die het meest kwetsbaar zijn bij hoge temperaturen. Je moet dan denken aan ouderen, kleine kinderen mensen met overgewicht en chronisch zieken. Ouderen en kleine kinderen hebben een minder goede warmteregulatie dan volwassenen die nog niet “op leeftijd” zijn. Kleine kinderen hebben een relatief groot huidoppervlak en toch zijn hun lichaampjes nog niet zo goed in staat om de warmte kwijt te kunnen raken. Ouderen hebben ook een verminderde warmteregulatie ten opzichte van jongere volwassenen. Daarnaast ervaren ze een verminderd dorstgevoel. Zowel de verminderde warmteafvoer als de afname van het dorstgevoel kan het voor hen moeilijk maken om toch voldoende te drinken. Zieken die plaspillen (diuretica) gebruiken doen er goed aan om, in overleg met arts of diëtist, om toch wat meer te drinken. Ook mensen die normaal een vochtbeperkt dieet volgen doen er goed aan om met hun diëtist te overleggen of er extra maatregelen nodig zijn bij extreem warm weer zoals er nu oor de komende dagen wordt verwacht.

Welke dorstlessers zijn er?

Daarbij wordt al gauw gedacht aan de bekende dranken zoals vruchtensap, sportdrank, frisdrank in verschillende varianten, bier en water. Een enkeling zal daarbij ook aan thee en koffie denken, maar waarschijnlijk zijn dat niet de eerste dranken waar je aan denkt als een dorstlesser. Toch is thee in verschillende varianten een prima dorstlesser en het is weer eens een andere smaak dan water. Ook koude theesoorten kunnen voor afwisseling van smaak zorgen. Maar water kun je ook prima “op smaak” brengen door er iets anders aan toe te voegen en geen suiker te gebruiken.

Frisdrank, vruchtensap en sportdranken

Frisdranken, vruchtensappen, icetea en sportdranken leveren behoorlijk wat suiker. Daarmee kunnen ze bijdragen aan overgewicht. Vruchtensap bevat naast de suiker ook vitamines, maar omdat uit de voedselconsumptiepeiling bleek dat ze ook een belangrijke bijdrage leveren aan de suikerinname zijn ze niet opgenomen in de Schijf van Vijf evenals smoothies. Je kunt veel van deze dranken wegdrinken, zonder dat je je verzadigd voelt en ongemerkt kan dat tot smaakgewenning en een gewoonte leiden die voor overgewicht en obesitas kan zorgen. Sportdranken hebben een gezond imago, maar dat geldt alleen voor de sporters die gedurende meerdere uren achtereen een grote inspanning leveren. Voor de “gewone recreant” en de minder actieve mensen zijn ze vergelijkbaar met frisdranken, vruchtensappen en smoothies.
Er zijn echter ook light varianten, maar wie voor echt suiker- en zoetstofvrij gaat zijn de volgende twee alinea’s een aanrader om zelf koele dranken te maken

Suikervrije ijsthee

Als basis hiervoor kun je het beste theesoorten met een vruchtensmaak gebruiken, maar ook kruidenthee is een goede optie. Om de theesmaak in de koude ijsthee echt goed te proeven moet de vruchtenthee wel sterker gezet worden dan normaal. Je kunt dan denken aan tenminste anderhalf keer zo sterk als normaal. Je laat de thee vervolgens ook nog eens wat langer trekken. Je hoeft de thee daarvoor niet op een hittebron te plaatsen. Nadat de thee lang genoeg getrokken heeft (tenminste 10 minuten) moet de thee afkoelen. Plaats de thee in de koelkast om een heerlijk koele drank te verkrijgen. Uiteraard kun je de thee nog verder op smaak brengen door er fruit aan toe te voegen, zoals dat ook gebeurt bij water met een smaakje.

Water met smaak

Er zijn verschillende waters met een smaakje te koop. Daarbij gaat het meestal om koolzuurrijk water met smaak. Wie niet van de waters met prik houdt kan de prikkelende smaak van het water verminderen door de fles even zonder dop te laten staan. Als je voor een koele drank gaat doe je dat in de koelkast, maar het kan er ook buiten, mits je in een hygiënische omgeving verkeert.
Je kunt ook zelf een smaak aan het water toevoegen door er stukjes fruit aan toe te voegen, zoals appel, citrusfruit, aardbeien, bessen etc. Als je voor een smaakje van een zachte fruitsoort kiest is het handig om deze vruchtjes er in een bevroren vorm aan het water toe te voegen.
Als je echter een meer pittige smaak aan je water wilt toevoegen kun je kiezen voor gember of groene kruiden, zoals rozemarijn of basilicum. Je kunt ook voor een frisse smaak kiezen zoals munt of komkommer en/of dille. Kortom er is voor elk wat lekkers te bedenken en met wat creativiteit kom je zelf misschien wel op een smaak die hier niet genoemd is maar die ook de moeite van het uitproberen waard is.

Alcohol, geen goede dorstlesser

Het klinkt altijd zo verleidelijk om een koud drankje te nemen om de dorst te lessen na een inspannende activiteit en ook als het erg warm is. Maar alcohol is geen goede dorstlesser en je koelt er in eerste instantie zeker niet van af. Alcohol zorgt voor bloedvatverwijding waardoor er meer warmte naar de huid wordt vervoerd (en je had het al zo warm…). Daarnaast remt alcohol de werking van het antidiuretisch hormoon (ADH). Dat is het hormoon dat ervoor zorgt dat het lichaam voldoende vocht vasthoudt. Dat is ook gelijk de reden dat je meer urineert nadat je alcohol hebt gedronken. Als je toch ervoor kiest om een alcoholische versnapering te drinken zijn de volgende slogans handig om je aan te houden: “eerst water en de rest komt later” en “Geniet en drink met mate”.

Extra zout nodig?

Dat is alleen het geval als je heel erg actief bent. Laat dat nu even niet zo’n handig idee zijn met de temperaturen die er de komende dagen worden verwacht. Voor wie wel veel lichamelijke inspanning levert kan het een aanrader zijn om vooral isotone dranken te gebruiken om ook de zoutvoorraad in het lichaam op peil te houden.