Een D-egelijk advies
Tja, je kon erop wachten… In 2008 werd er voor het eerst aan vrouwen ouder dan 50 jaar extra vitamine D geadviseerd. Toen werd al opgemerkt dat de Nederlandse norm lager was dan veel buitenlandse adviezen. In 2012 is de Nederlandse norm wel bijgesteld, maar wetenschappers concluderen op basis van normen van andere landen dat de Nederlandse Gezondheidsraad nog een verbeterslag kan maken.
Nederlandse Gezondheidsraad is te karig
Muskiet en collegae vergeleken de Nederlandse aanbevelingen met de normen die in ons omringende landen en in de Verenigde Staten worden gehanteerd en kwamen tot de conclusie dat de Nederlandse norm te laag is. In Duitsland wordt aangeraden om 20 microgram bij te slikken, terwijl er in de VS 15 microgram vitamine D per dag wordt geadviseerd. De Nederlandse norm is gesteld op 10 microgram per dag voor de kwetsbare groepen, zoals kinderen tot 4 jaar, zwangere vrouwen, mensen met een getinte huid en mensen die onvoldoende buiten komen en vrouwen van 50 tot 70 jaar. Vanaf 70 jaar geldt voor mannen en vrouwen het advies om 20 microgram vitamine D te gebruiken.
Onderzoek leert dat Turkse, Marokkaanse en Surinaamse Nederlanders een risico lopen op een vitamine D-tekort, omdat deze groepen vaak geen margarine of halvarine gebruiken. Ze gebruiken wel olie, maar dat bevat nagenoeg geen vitamine D.
Het verschil verklaard
Muskiet vindt dat de concentratie van vitamine D in het bloed een betere maat is voor het vaststellen van een tekort, terwijl de Gezondheidsraad de inname van vitamine D als maat hanteert. Muskiet pleit ook oor een hogere vitamine D-gehalte in het bloed als norm dan er door de gezondheidsraad wordt gehanteerd. Ook stellen Muskiet en zijn collegae dat het onvoldoende aangetoond is dat de suppletie-adviezen van de Gezondheidsraad een voldoende vitamine D-gehalte in het bloed garanderen.
De motivatie voor het niveau van inname in Nederland is alleen gebaseerd op de stofwisseling van vitamine D in het bot, terwijl vitamine D meer functies lijkt te hebben.
Functies van vitamine D
De meest bekende functie van vitamine D het bevorderen van de opname en vastlegging van calcium in het bot. Daarnaast blijkt echter dat vitamine D ook van belang is bij de bevordering van spierkracht. Inmiddels is er ook een verband aangetoond tussen de inname van vitamine D en de kans op het ontstaan van diabetes, hart- en vaatziekten, bepaalde vormen van kanker en de immuniteit, maar dit verband is nog niet zo sterk aangetoond dat dit invloed heeft op de nieuwe norm voor vitamine D, aldus de Gezondheidsraad.
Zonvitamine: vet-nodig
Nu kun je ook vitamine D aanmaken in de huid onder invloed van zonlicht, maar wie te lang in de zon verblijft heeft een grotere kans op huidkankers, zoals het agressieve melanoom. Voor een optimale vitamine D-aanmaak in de huid wordt geadviseerd om in de zomer gedurende 15-30 minuten rond het middaguur met onbedekte onderarmen en handen en hoofd in de zon door te brengen. Dit zou voldoende zijn om de botstofwisseling op peil te houden. Maar in Nederland zijn onvoldoende dagen waarop de zon echt voldoende kracht heeft om dit te realiseren.
Daarom is het ook nodig om de belangrijke voedingsbronnen van vitamine D te gebruiken zoals vette vis, lever, melk en melkproducten, margarine en halvarine. Aan margarine en halvarine wordt namelijk vitamine D toegevoegd. Toch lukt het dan vaak nog niet om voldoende vitamine D binnen te krijgen.
Sporters risicogroep?
Binnen de sport is er steeds meer belangstelling voor de gunstige invloed van vitamine D op sportprestaties. Binnensporters, zoals zaalsporters, (kunst)schaatsers, zwemmers kunnen een risicogroep vormen voor vitamine D-tekort. Binnen de sport is er steeds meer belangstelling voor de gunstige invloed van vitamine D op sportprestaties. Daarom organiseren sommige teams een zonstage, zodat de sporters extra vitamine D kunnen aanmaken. Daarnaast kunnen de sporters die erg op hun gewicht letten zoals duursporters en sporters in gewichtsklassen een risico lopen op een te lage vitamine D-gehalte in het bloed. Voor deze groepen is het raadzaam om de vitamine D-status goed te laten monitoren door de sportarts en -diëtist.
Advies voor voldoende vitamine D
1. Zorg voor 15-30 minuten blootstelling aan de zon en overdrijf dit niet.
2. Eet minimaal twee keer per week vis, waarvan tenminste één keer vette vis.
3. Besmeer je brood met boter, (dieet)margarine of (dieet)halvarine.
4. Gebruik een halve liter melk en melkproducten per dag.
5. Zorg voor aanvulling van vitamine D als je tot de kwetsbare groepen behoort.
6. Voor sporters die extra vitamine D gebruiken en in aanmerking komen voor dopingcontroles, geldt het advies om alleen supplementen te gebruiken die op de lijst staan van het Nederlands Zekerheidssysteem Voedingssupplementen Topsport.
7. Neem contact op met een arts als je twijfelt of je tot een risicogroep behoort.
