Een gezond vooruitzicht?

Gezondheidstrends voor de toekomst

Elke vier jaar formuleert Het Rijks Instituut Volksgezondheid en Milieu (RIVM) een trendscenario voor de komende vier jaar op basis van het cijfermateriaal dat uit de verschillende bevolkingsonderzoeken wordt verkregen. Het RIVM voorziet in deze Volksgezondheid toekomst verkenning dat de levensverwachting toe gaat nemen. Het gaat dan om jaren die we in goede gezondheid zullen ervaren, maar het aantal mensen met een chronische aandoening neemt wel toe. De vergrijzing van Nederland heeft echter wel een grote impact op volksgezondheid en zorg. De prestatiedruk op de mensen neemt ook toe door flexibilisering op de arbeidsmarkt en het steeds vaker combineren van (mantel)zorgtaken en werk. Bij kwetsbare groepen zoals ouderen en mensen met een lagere sociaaleconomische status treden vaker meerdere sociale en gezondheidsproblemen op. Het aantal kwetsbare mensen zal ook toenemen. Daarnaast stijgen de zorguitgaven door toenemende vraag en technologische ontwikkelingen. Daardoor gaat de zorg ook veranderen en de patiënt verandert mee door de beschikbare technologie. Patiënten worden aan de ene kant mondiger en ze kunnen meer zelf regelen, maar dat geldt niet voor kwetsbare groepen zoals mensen met een lagere sociaaleconomische status.

Langer doorwerken?

Omdat de levensverwachting toeneemt heeft de overheid enkele jaren geleden besloten om de pensioenleeftijd te verhogen op basis van de levensverwachting. Inmiddels ligt de pensioenleeftijd op 66 jaar. Omdat onbekend is wat het effect is van het langer doorwerken op de gezondheid heeft de Gezondheidsraad onderzocht met welke factoren rekening gehouden dient te worden om de inzetbaarheid van mensen op de arbeidsmarkt te garanderen tot aan de pensioenleeftijd. Bij het ouder worden neemt de kans op ziekte toe. De gezondheid van mensen tussen 45 en 75 is de laatste twintig jaar niet gewijzigd en de Gezondheidsraad verwacht niet dat daar verandering in komt, ondanks dat het RIVM meldt dat het aantal jaren dat we een goede gezondheid ervaren zal toenemen. Evenals het RIVM spreekt de gezondheidsraad ook haar zorgen uit voor de kwetsbare groepen zoals laag opgeleiden en de hoge uitval door werkloosheid bij mensen tussen de 55 en 65 jaar.  Deze groep werkzoekenden heeft een zeer geringe kans om weer aan de slag te komen en dat kan op zich leiden tot armoede door een terugval in inkomen en gezondheidsklachten door de stress van het baanloos zijn. Ook is niet duidelijk wat het effect is van langer doorwerken op de gezondheid.

Overeenkomst tussen beide rapporten

In beide rapporten wordt een gezonde leefstijl genoemd als een belangrijke voorwaarde voor meer gezonde jaren en het vermogen om langer door te werken. Daarvoor zijn voorwaarden nodig op de werkvloer. Daarnaast dient er rekening gehouden met de toenemende druk doordat werk gecombineerd moet worden met (mantel)zorgtaken vanwege een terugtredende overheid. Kortom een uitdaging die tot een spagaat kan leiden bij werknemers en werkgevers.
Inzetten op een gezonde leefstijl is natuurlijk altijd belangrijk. Dat zou ook belangrijk zijn als de pensioenleeftijd niet was verhoogd om de zorgkosten te drukken en om meer welzijn na te streven. Als het gaat om wat mensen het belangrijkste vinden in het leven wordt gezondheid als eerste genoemd.
Een overheid die het beste met haar burgers voor heeft zou zich dat ook goed moeten realiseren en zichzelf ook bewust moeten zijn en handelen naar de voorwaardenscheppende rol die zij heeft. Hoe komt het dan toch dat de overheid kennelijk iets besluit waarvan zij de (gezondheids)effecten voor met name de meest kwetsbare groepen van de bevolking niet kan overzien?

Regeren is vooruitzien

Om het gezondheidsbeleid te formuleren worden er elk jaar cijfers verzameld over gezondheid, ziekte en sterftecijfers. Daarnaast wordt ook in kaart gebracht hoe vaak de consument gebruik maakt van gezondheidszorg. Aan de hand van deze cijfers wordt er gekeken wat de trend is in gezondheid, voedselconsumptie, middelengebruik en ziekte en sterfte-oorzaken en cijfers. Met behulp van leefstijlonderzoeken en de voedselconsumptiepeilingen en wetenschappelijke inzichten die uit nationale en internationale onderzoeken worden verkregen worden beleidsmaatregelen geformuleerd die als doel hebben om zorgaanbod en zorgvraag op elkaar aan te laten aansluiten zodat de volksgezondheid gewaarborgd en verbeterd wordt.
Het is altijd de vraag wat de politiek beslist ten aanzien van het basispakket en beleid op het gebied van gezondheid en onderwijs. Omdat de volledige zittingstermijn van politici altijd vier jaar is zijn zij slechts gedurende vier jaar verantwoordelijk en na hen rest….