Etiketten etiquette

Wat hoort er op het etiket te staan?

In de Warenwet is vastgelegd dat op verpakte voedingsmiddelen moet worden weergegeven wat voor product het betreft. De naam van het voedingsmiddel moet voldoen aan Europese richtlijnen, tenzij het product afkomstig is uit een land dat niet tot de Europese unie behoort. De koper moet onder andere informatie kunnen vinden over de ingrediënten, netto gewicht, houdbaarheidsdatum en/of de uiterste datum waarop het voedingsmiddel nog kan worden gegeten of gedronken, aanwijzingen over het bewaren en bereiden van het levensmiddel, etc. De complete lijst wat er op het product dient te staan is te vinden in de artikelen 5 tot en met 22 van het Warenwetbesluit Etikettering van levensmiddelen. In artikel 23 tot en met 28 zijn de “Eisen voor het aanbrengen van aanduidingen en vermeldingen” te vinden. Inmiddels zijn er zoveel regels aan de etikettering opgesteld dat er vanaf 13 december 2014 grotere etiketten zijn vereist volgens een nieuwe bepaling in de Europese Unie.
In het Warenwetbesluit Etikettering van levensmiddelen zijn geen bepalingen opgenomen over het vermelden van informatie over het gehalte aan voedingsstoffen en energetische waarde (kCal en kJoules).

Reclame bekender dan gezondheidsclaims

In het consumentenprogramma Radar dat op 22 april ’13 werd aandacht aan besteed de naleving van de claimswetgeving die op 14 december 2012 van kracht is geworden. Bij de beoordeling van deze claims door de Europese Voedsel en Waren Autoriteit EFSA is ruim 90% van de ruim 4000 ingediende dossiers afgewezen. Een inventarisatie naar de kennis van de consument over deze claims en de vroegere reclames blijkt dat de gezondheidsboodschappen in de reclames voor bepaalde voedingsmiddelen zo goed zijn ingeburgerd dat er nog steeds consumenten zijn die zich nog hierdoor laten leiden bij hun keuze voor bepaalde producten.

Voedingswaardendeclaratie niet helder

De wijze waarop de voedingswaardedeclaraties in Nederland worden weergegeven verschillen nogal per product. Soms worden de vetten wel opgesplitst in verzadigde-, meervoudig onverzadigde en enkelvoudig onverzadigde vetten, maar toch is hier vaak geen informatie over te vinden op het product. Op broodsmeersels en bak- en braadvetten worden de vetten doorgaans wel voldoende uitgesplitst, maar het is de vraag of deze informatie door de consument wordt begrepen. Bij sommige producten worden wel de belangrijkste mineralen- en vitaminegehaltes vermeld terwijl dit bij de meeste levensmiddelen ontbreekt.

Gezond of niet?

Voor de consument is het ook vaak niet duidelijk of een voedingsmiddel gezond is. Hij of zij moet hierbij vertrouwen op zijn eigen kennis en ervaring en wat er op de verpakking staat. In de loop der jaren zijn er nogal wat logo’s ontwikkeld om hier duidelijkheid in te geven, maar inmiddels zijn dat er zoveel dat je al lezend in een logodoolhof belandt.
Het vinkje, dat per 16 april in Nederland het enige goedgekeurde voedselkeuzelogo is, lijkt een dode mus omdat bedrijven zelf kunnen kiezen of ze hieraan mee willen doen. Niet-verpakte producten, zoals veel fruit en groente zijn niet voorzien van dit keurmerk en zijn vaak gezonder dan de voorbewerkte producten die wel voorzien zijn van het vinkje.

Stoplichtsysteem goed voor Olympiër en consument

Sporters die intensief zijn voorgelicht over voeding en zich vaker bewust zijn van invloed van voeding op hun prestaties blijken hier zelfs moeite mee te hebben. Daarom werd tijdens de Olympische en Paralympische Spelen voor de Nederlandse sporters gewerkt met een stoplichtsysteem voor menukeuze, zodat de sporter zijn maaltijden in het grote restaurant goed kon plannen rondom de trainingen, wedstrijden en het herstel.
Een stoplichtsysteem zou ook mogelijk goed kunnen functioneren voor consumenten. Daarom werd onlangs de boodschapapp geïntroduceerd.

Grensoverschrijdend probleem

Ook in het buitenland zijn de voedingsmiddelen etiketten voor de consument verwarrend. Daarom wordt er nu door consumentenorganisaties uit verschillende landen een actie gevoerd voor duidelijker regelgeving over de voedingswaardendeclaratie van producten. Hiervoor wordt een inventarisatie gedaan hoe de consument het voedingsstoffengehalte beoordeeld van een paar producten. Het invullen van deze test duurt nog geen vijf minuten en kan nog tot en met 3 mei. De resultaten hiervan zullen worden gebruikt tijdens een conferentie van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) over diabetes, hart- en vaatziekten, kanker en overgewicht, omdat deze ziekten ook gerelateerd zijn aan een ongezonde voedingsgewoonte.

Moraal van dit verhaal

Een duidelijke etiketten etiquette is gezonder voor ons allemaal.