Gerucht met een luchtje
“Vitamine weg uit groenten”, zo kopte een Nederlands dagblad op 16 april 2008. Dat is al wel enige tijd geleden, maar het bericht duikt steeds weer op via internet en andere media. In het proefschrift dat de aanleiding was voor dit bericht werd echter niets over het vitaminegehalte van groenten vermeld. Sterker nog: het woord “groente” kwam niet eens in het onderzoek voor!!!
Het klopt dat het gehalte van vitamines en mineralen in groenten varieert, maar dat is een normale eigenschap van natuurlijke producten. De voedingswaarde van groente is de laatste decennia niet verslechterd, zoals sommige bronnen ons willen laten geloven.
Voedingsstoffeninname Nederlandse bevolking
Uit de laatste Voedselconsumptiepeiling blijkt dat vrouwen met een kinderwens en zwangere vrouwen te weinig ijzer en foliumzuur innemen. Ouderen gebruiken te weinig vitamine D en adolescenten krijgen te weinig kalk binnen. Ook heeft een deel van de Nederlanders een te lage inname van vitamine A, B1, C en E, magnesium, kalium en zink, maar het is nog niet duidelijk welke gezondheidseffecten dat geeft op bevolkingsniveau.
De lage inname van deze voedingsstoffen wordt veroorzaakt doordat er te weinig groente, fruit en vis wordt gegeten en niet door een te lage voedingswaarde van groente.
De bodem
In de bibliotheken van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Landbouw Economisch Instituut (LEI) zijn geen rapporten te vinden die op een laag mineralengehalte van de bodem wijzen, terwijl deze instellingen regelmatig bodemmonsters nemen om de vruchtbaarheid van de grond te bepalen. Bovendien kent Nederland een bemestingsbeleid, waarbij mineralen worden toegepast in een verhouding die afgestemd is op het bodemtype. Als de grond niet voldoende bemest zou zijn, zouden de Nederlandse akkers al lang geen opbrengst van groente en andere gewassen hebben.
Wat staat er in het proefschrift?
Marian Stuiver, de schrijfster van het proefschrift dat de aanleiding vormde voor het krantenbericht, legt uit dat alle ammoniak uit koeienmest in de bodem terechtkomt, doordat de mest in de grond wordt geïnjecteerd en dat gaat ten koste van allerlei bodemorganismen. Het injecteren van mest is in 1993 ingevoerd om de ammoniakuitstoot en de bijbehorende geuroverlast tegen te gaan.
Enkele biologische boeren die aan het onderzoek van Stuiver meewerkten opperden dat de kwaliteit van de mest verbeterd kan worden door het melkvee een eiwitarme en vezelrijke voeding te geven. Hierdoor neemt het ammoniakgehalte van de mest af en er zijn aanwijzingen dat dit tot een lagere ammoniakuitstoot leidt. Dit heeft op zijn beurt weer tot gevolg dat de bodemfauna beter in stand gehouden wordt, maar dan moet de overheid wel ruimte bieden om mest op, in plaats van in, de grond aan te brengen.
Omdat er geen aanwijzingen zijn dat mestinjecties grote invloed hebben op het mineralengehalte van het gewas, is dat niet door Stuiver onderzocht.
Gerucht leidt eigen leven
In het krantenbericht van 16 april 2008 wordt gesteld dat het vitamine- en mineralengehalte in groenten die op de volle grond worden geteeld fors afneemt. Volgens de geïnterviewden wordt dat veroorzaakt doordat mest in de grond wordt geïnjecteerd in plaats van uitgereden, zoals dat vroeger gebeurde.
Voor de afname van het vitamine en mineralengehalte in groenten wordt verwezen naar een rapport uit 1995 van de Stichting Orthomoleculaire Educatie. Verkopers van voedingssupplementen verwijzen ook vaak naar analyses van een laboratorium in Duitsland, maar in Pubmed, een databank voor wetenschappelijke publicaties, zijn geen artikelen te vinden waarin de bevindingen van het Duitse laboratorium worden bevestigd. Toch komt dit broodje-aapverhaal regelmatig terug op verschillende internetsites en verkopers van voedingssupplementen maken er dankbaar gebruik van om hun dure waar aan de man/vrouw te brengen. Ze verwijzen hierbij vaak alleen naar het krantenbericht, zonder verder onderzoek te doen naar meer recente onderzoeksgegevens.
Hoewel de Universiteit van Wageningen Universiteit 24 april 2008 in een persbericht verklaarde dat mestinjecties niet tot een achteruitgang in kwaliteit van groente leiden was het kwaad al geschied.
Moraal van dit verhaal
Geruchten blijven zich verspreiden als onkruid. Mensen die zich hierop baseren, brengen geen wetenschappelijke onderbouwing mee, maar spelen in op angst.
Ga altijd na waarop een verkoper (van voedingssupplementen) zich baseert, wat is zijn of haar opleiding en (werk)ervaring en vraag eventueel naar achtergrondinformatie van het verkooppraatje. Als de verkoper daar niet over beschikt is het verstandiger om eerst navraag te doen bij een echte deskundige, bijvoorbeeld een diëtist of een arts, of het voor jou verstandig is om voedingssupplementen te gebruiken. En voor topsporters geldt: Let op dat je NZVT-goedgekeurde supplementen gebruikt.
Qua voeding blijft het raadzaam om voldoende groente en fruit te gebruiken en de inname mag best hoger zijn dan 200 g groente en 200 g fruit.
Zie ook mijn eerdere blog van 7 oktober 2011.
