Gezond eten met smaak

Smaak gezond eten vergelijken

De opmerking dat gezond eten minder smakelijk is werd ontleend aan een proefschrift van Astrid van Langeveld dat zij op 29 augustus verdedigde. Langeveld vergeleek de smaakwaardering van gezonde voeding met het gemiddelde Nederlandse voedingspatroon en het Paleodieet. Daarbij is er vanuit gegaan dat het Paleodieet geen granen bevat en geen melkproducten. Melk en graanproducten worden vaak als smaakloos of neutraal van smaak getypeerd terwijl het vlees en de vis een meer uitgesproken smaak hebben. Dat zou de populariteit van het Paleodieet kunnen verklaren.
In een interview in Resource geeft Astrid van Langeveld zelf de tip om meer met kruiden en specerijen te werken om gezonde voeding meer smaak te geven.
Hoe kunnen we dat dan vertalen naar de praktijk van alledag?

Granen en melkproducten neutraal van smaak?

In de aanbevelingen volgens de Richtlijnen Goede Voeding van 2015 wordt per dag ten minste 90 g volkoren graanproducten aanbevolen. Dat komt ongeveer overeen met drie volkorenboterhammen of twee opscheplepels pasta. Deze graanproducten worden doorgaans altijd in combinatie met andere voedingsmiddelen gebruikt, zoals groente, vlees en zijn goed te combineren met verschillende specerijen en kruiden. Voor de melkproducten geldt dat er een voorkeur bestaat voor gefermenteerde melkproducten, zoals yoghurt. Laat dat nou net een zuur product zijn. Toch kan ook yoghurt weer prima op smaak gebracht worden met fruit en eventueel wat kruiden, zoals munt, venkel en dille.  

Is gezond per definitie niet lekker?

De belangrijkste adviezen voor een gezonde voeding zijn:
1. Eet meer plantaardig en minder dierlijke producten.
2. Gebruik minder toegevoegd suiker.
3. Gebruik minder vet(te producten).
Laten dierlijke producten nu vaak smakelijker zijn omdat ze vaak meer vet bevatten en daarnaast ook vaak van zichzelf meer smaak zoals umami leveren. Plantaardige producten zoals fruit en groenten hebben vaak een minder uitgesproken smaak of ze zijn bitter, zuur of enigszins zoet en dat zijn smaken die doorgaans minder gewaardeerd worden door de mens.
Toch is daar wel wat op te verzinnen om gezonde voeding meer smaak te geven.

Creatief met kruiden en specerijen

Wie gezond en smaakvol wil eten kan er wel wat aan doen om de kale groente, peulvruchten en fruit meer smaak te geven door met kruiden en specerijen te werken. Omdat niet iedereen daar even bedreven in is, of omdat er geen duidelijke handleiding is hoe je met kruiden en specerijen werkt zijn er verschillende instanties die een eigen kruidenwijzer hanteren. Zo heeft de Nierstichting een eigen kruidenwijzer op haar website, omdat aan nierpatiënten doorgaans een zoutbeperking wordt geadviseerd. Om het gemis aan zout en de hartige smaak te compenseren worden tips gegeven welke kruiden en specerijen er gebruikt kunnen worden bij de meest voorkomende gerechten in de Nederlandse keuken. Het Voedingscentrum levert een uitgebreidere kruidenwijzer. Hierbij staat per kruid genoemd in welke gerechten het toegepast kan worden.
Daarnaast zijn er ook recepten te vinden via de receptenapp van het Voedingscentrum die aan de Richtlijnen van de Schijf van Vijf voldoen.

(Smaak)Opvoeding

De smaakvoorkeur voor zoet en hartig is aangeboren, maar kan door (op)voeding bijgestuurd worden. De eerste vaste voeding voor kinderen bestaat vaak uit fruit en groente. Om dit op smaak te brengen kan er van meet af aan minder zout en suiker worden gebruikt maar deze te vervangen door kruiden en specerijen, zodat het kind al op jonge leeftijd een andere smaakvoorkeur ontwikkelt.
Hoewel het buiten de scoop van het onderzoek van Langeveld viel is het wel belangrijk om kinderen al jong te leren dat voeding niet helpt voor het dempen van emoties zoals verdriet en geluk.

Nog een stap te maken

Langeveld geeft in het interview in resource al een paar voorzetten die in deze blog ook genoemd zijn. In deze blog zijn echter een paar praktische handvatten gegeven hoe de consument in zijn/haar eigen keuken aan de slag kan gaan om de gezonde hap meer smaak te geven. Om het effect daarvan op de voedingsgewoonte te onderzoeken kan dan een nieuwe uitdaging zijn, zodat er ook meer concepten bedacht kunnen worden voor het ontwikkelen van gezonde gerechten.