Gezonde voedingsmiddelen of gezonde voeding?
Het gebeurt regelmatig dat consumenten vragen of bepaalde voedingsmiddelen gezond zijn. Ook wordt er informatie gezocht over superfoods. Daarnaast zijn consumenten vaak benieuwd of suppletie van vitamines en mineralen nodig is. Er wordt ook vaak een voorkeur uitgesproken voor biologische voeding(smiddelen) omdat deze meer voedingsstoffen zouden bevatten en daardoor een gezondheidsvoordeel leveren. Dit lijken heel verschillende vragen, maar ze vertonen een samenhang.
Bio-logisch beter?
Wanneer naar recente onderzoeken gekeken wordt blijkt het lastig om een gezondheidsvoordeel van biologische voeding aan te tonen. De onderlinge verschillen in het gehalte van vitamines en mineralen zijn te klein om een gezondheidsvoordeel op te baseren. Wel leidt het gebruik van biologisch voedsel tot een iets lagere blootstelling aan residuen van gewasbeschermingsmiddelen. Dat zou mogelijk kunnen leiden tot gezondheidsvoordelen. De wetenschappers die deze studies (1 en 2) uitvoerden gaven aan dat er ook andere factoren zijn die tot gezondheidsvoordelen kunnen leiden. Daarbij kun je dan denken aan een voedingspatroon waarin meer plantaardige producten worden gebruikt en andere meer gezonde leefstijlfactoren.
Suppletie nodig?
Het is verleidelijk om te stellen dat voedsel dat “in de koude grond” groeit ook altijd meer voedingsstoffen bevat en daarom gezonder is. Daarbij wordt vaak het zogenaamde Geigy_Voedingswaarden aangehaald. Maar de wijze waarop deze onderzoeksgegevens verkregen zouden zijn blijft een raadsel. Uit de beide systematische reviews (1 en 2) blijkt dat het voedingsstoffengehalte tussen biologische en “gewone” groenten en fruitsoorten nauwelijks verschilt. Wie volgens de Richtlijnen Goede Voeding uit 2015 en de Richtlijnen volgens de Schijf van Vijf eet heeft in de meeste gevallen geen suppletie nodig. Er zijn bepaalde doelgroepen waarvoor suppletie nodig is en deze zijn hier benoemd. Supplementenverkopers die anders beweren spelen in op onterechte angsten van de consument.
Superfoods? Wat zijn het?
Het lijkt erop alsof je er minder over hoort, maar toch komen er nog regelmatig vragen van mensen of ze superfoods moeten gebruiken naast de “gewone voeding”. Daarbij is het dan eerst nodig om te definiëren wat superfoods zijn. Het blijkt echter dat er geen sluitende definitie is welke voedingsmiddelen of voedingsstoffen tot superfoods gerekend kunnen worden. Superfoods is dan ook een term die door het Voedingscentrum niet gekoppeld wordt aan specifieke voedingsmiddelen. In advertenties voor deze producten worden allerlei fantastische eigenschappen toegedicht aan zogenaamde “superfoods”. De enige die er voordeel van heeft is de verkoper. Die kan er erg rijk van worden.
Gezonde voeding, gezonde voedingsmiddelen of beide?
Een consument geeft vaak aan dat vooral de warme maaltijd belangrijk is voor een gezonde voeding. Ook variatie wordt als een belangrijke term benoemd. Ook aan groente en fruit worden goede eigenschappen toegeschreven. Een sporter die spieren wil kweken zal dan denken aan voldoende eiwitten.
Met al die afzonderlijke antwoorden kom je al aardig in de richting. Toch moeten er nog wat voedingsmiddelen aan toegevoegd worden om tot een gezonde voeding te komen. Het gaat dan om peulvruchten, noten, één keer per week een vette vis en voldoende vocht. Daarbij is het ook nodig om dagelijks ten minste 90 g volkoren graanproducten binnen te krijgen.
Eet gevarieerd!
Het is belangrijk om het gebruik van (met suiker) gezoete dranken te beperken. Dat geldt ook voor overmatig gebruik van zout. Voor alcohol wordt geadviseerd om de nullijn aan te houden. Als je toch alcohol wilt drinken wordt aangeraden om dit te beperken tot één alcoholhoudende consumptie per dag. Drink niet dagelijks een alcoholhoudende drank.
Je wordt er niet gezonder op als je alleen op rauwe groente en fruit leeft. Dat geldt ook als je alleen op zuivelproducten zou leven of alleen vlees, vis, ei en kip zou eten. Wie alleen op groente en fruit leeft komt energie (calorieën), eiwitten, vetten, koolhydraten, mineralen en in vet oplosbare vitamines tekort. Als je alleen zuivelproducten gebruikt mis je ijzer, een aantal vitamines van het B-complex en vitamine C in je voeding. Een voeding die alleen uit vlees, vis, ei en kip bestaat leidt tot tekorten aan verschillende B-vitamines en vitamine C. Één voedingsmiddel alleen is niet gezond. Het gaat om de (brood)nodige variatie.
Gezonde voeding
Wie serieus werk wil maken van een gezonde voeding moet van alles wat eten. Het gaat erom dat er een goede combinatie wordt gemaakt van gezonde voedingsmiddelen in een goede onderlinge verhouding. Het gaat dan niet alleen om de warme maaltijd, maar om alle etenswaren en dranken die er gedurende de gehele dag (en nacht) worden gegeten en gedronken. Daarnaast is het belangrijk dat er niet gedurende 24 uur wordt gegeten en gedronken. Eten en drinken gebeurt bij voorkeur alleen overdag en niet ’s nachts, tenzij je in ploegendiensten werkt. En ook dan is het zaak om goed op te letten wat en wanneer je eet.
Dus?
Gezonde voeding bestaat uit een combinatie van basisvoedingsmiddelen die in de Schijf van Vijf te vinden zijn.
Geen enkel voedingsmiddel is uitsluitend gezond, het gaat om de combinatie van verschillende voedingsmiddelen
Zorg voor voldoende afwisseling van groente en fruit.
Houd je aan de algemene Richtlijnen Goede Voeding (zie pag 11).
Superfoods zijn niet nodig als je gezond eet.
Biologisch eten zorgt niet voor een substantieel hogere inname van voedingsstoffen.
Suppletie is in het algemeen alleen nodig als je tot een speciale doelgroep behoort.
