Glutenvrij gezond?

De laatste jaren zijn er steeds meer mensen die glutenvrij zijn gaan eten, omdat ze denken dat ze daar gevoelig voor zijn. Toch zijn er ook berichten in de media dat het glutenvrij niet zo gezond zou zijn als gedacht. Is glutenvrij eten gezonder dan normale voeding? Wanneer is het raadzaam om gluten te mijden? Wat zijn nadelige gevolgen zijn glutenvrij eten en zijn die eventueel te vermijden?

Glutenvrije voeding volwaardig?

Wie geen glutenbevattende producten gebruikt moet er goed op letten om voldoende voedingsstoffen zoals ijzer en vitamines van het B-complex en vezels binnen te krijgen. Als de voeding namelijk onvoldoende van deze stoffen bevat kunnen er ziekten ontstaan zoals bloedarmoede, (als gevolg van ijzergebrek) en allerlei klachten als gevolg van tekorten aan de B-vitamines en obstipatie als gevolg van een te lage vezelinname. Daarom is het ook raadzaam om een diëtist te raadplegen om ervoor te zorgen dat je weet hoe je de kans op deze tekorten zoveel mogelijk voorkomt.

Verhoogt glutenvrije voeding de kans op hart- en vaatziekten?

Onlangs meldden de kranten dat het glutenvrije dieet de kans op hart- en vaatziekten zou verhogen. Dit bericht was gebaseerd op onderzoek in de Verenigde Staten waarin bijna 300.000 mensen ruim 26 jaar werden gevolgd. Uit dit onderzoek bleek dat er meer hart- en vaatziekten geconstateerd werden bij mensen die glutenvrij aten zonder dat ze gediagnosticeerd waren met coeliakie of glutengevoeligheid. Dit wordt echter niet veroorzaakt door het glutenvrije dieet, maar doordat mensne die glutenvrij eten te weinig bestanddelen van de volle granen binnen krijgen, zoals vezels.

Wanneer is het verstandig om gluten te vermijden?

De meeste mensen kunnen glutenbevattende producten prima verdragen, maar mensen met een glutenintolerantie of glutengevoeligheid kunnen gluten het beste vermijden. Mensen met een glutenintolerantie hebben een ziektebeeld dat bekend staat onder de naam coeliakie. Meestal wordt dit op jonge leeftijd al ontdekt doordat deze kinderen een groeiachterstand hebben en buikklachten. Het komt echter ook voor dat deze aandoening op oudere leeftijd wordt ontdekt. Het is (nog) niet duidelijk of deze ziekte dan ook op latere leeftijd ontstaat, of dat deze ook al op jongere leeftijd aanwezig is en dan relatief weinig klachten geeft.
Daarnaast is er ook een groep mensen die buikklachten krijgt na het gebruiken van voedingsmiddelen die gluten bevatten, maar waarbij geen coeliakie is  aangetoond. Bij deze groep mensen is er sprake van glutengevoeligheid. Dat is dus wat anders dan een intolerantie of een allergie. En glutenallergie bestaat namelijk niet, maar er kan wel sprake zijn van een tarweallergie.

Glutenvrij dieet vereist voortdurend oplettendheid

Wie geen gluten verdraagt dient producten met tarwe, gerst, rogge, spelt en  kamut te vermijden. Dat klinkt gemakkelijk, maar deze granen kunnen in allerlei producten voorkomen. Bij granen denken de meeste mensen wel gelijk aan brood en gebak, maar deze granen zijn ook te vinden in sauzen, broodbeleg en snoep.
Haver is in principe glutenvrij, maar in Nederland kan de haver sporen bevatten van de glutenbevattende granen. omdat deze ook vaak in dezelfde fabriek worden verwerkt. Rijst, boekweit, quinoa, amaranth en teff zijn voorbeelden van glutenvrije vervangers van de glutenbevattende granen.

Wat zijn gluten?

Gluten zijn een groep van eiwitten die dient als reservevoedsel voor het graan zelf. De bekendste zijn glutenines en gliadines. In brood en gebak zorgen ze voor de elasticiteit van het deeg en ze werken als een soort bidmiddel. Daardoor kan glutenbevattend brood en gebak veel luchtiger worden gemaakt, doordat het kan rijzen. Glutenvrij brood en gebak kan door het ontbreken van deze elastische component minder goed rijzen en is daarodoor kruimeliger en brosser.

Glutenvrije voeding even smakelijk als glutenbevattende voeding?

Toch behoeft glutenvrije voeding qua smaak niet onder te doen voor een glutenbevattende voeding. Tegenwoordig komen er steeds meer glutenvrije producten op de markt en zijn glutenvrije pasta’s tegenwoordig ook gemakkelijk verkrijgbaar bij de meeste supermarkten.
Oh ja, en er is geen verschil tussen gluten van Europese en Amerikaanse herkomst.

anneke-palsma

Zoek je een advies voor voeding bij jouw sport, dan kun je bij mij terecht.

Drs. Anneke Palsma