Handhygiëne om voedselinfecties te voorkomen

Vatbaarheid voor infecties

Vooral topsporters vergen continu het uiterste van hun lichaam. Ze trainen op de toppen van hun kunnen. Vooral voor de sporters die afgevaardigd zijn voor de Olympische Spelen is het nu zaak om fit te blijven. Een klein verkoudheidje kan roet in het eten gooien waardoor eerder ingeschatte medaillekansen onvoldoende benut kunnen worden. Het is zonde als meer dan vier jaar trainingsarbeid niet meer tot goud leidt door een vervelende infectie.
Juist doordat er zo intensief getraind wordt worden sporters vatbaarder voor infecties, doordat hun immuunsysteem dan minder goed kan functioneren. Dus hier geldt met recht “voorkomen is beter dan genezen”.

Geen “hand in hand kameraden”

Vorige week maakten de wielrenners van de ploeg LottoNL-Jumbo bekend dat ze liever geen handen schudden om de kans op infecties zo klein mogelijk te houden. Dit is niet echt nieuw, want in 2012 werd aan Britse sporters ook aangeraden om geen handen te schudden om het infectiegevaar op afstand te houden. Ook de Nederlandse sporters werden wel geïnformeerd over de belangrijkste hygiëneregels, maar het handen schudden werd niet expliciet verboden. Wel werd er geadviseerd om de handen altijd goed te wassen voor het eten en na toiletbezoek. In Sotsji bleken veel schaatsers ook terughoudend te zijn met het handen schudden. Het fenomeen is dus niet nieuw, maar wordt tijdens grote toernooien kennelijk door de pers opnieuw benoemd.

Het gevaar van voedselinfecties

Het handen wassen na het toiletbezoek en voor het eten dient om (voedsel)infecties te voorkomen. Uit een verslag van het Rijks Instituut Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in Nederland blijkt dat er in 2014 minder voedselinfecties werden gemeld dan in 2013, maar het aantal zieken door voedselinfecties nam wel fors toe. Hierbij gaat het dan nog om de infecties die bij het RIVM gemeld zijn, maar bij de consumenten thuis is het risico in eigen keuken nog altijd het grootst. Een infectie zit soms in een klein hoekje, of liever gezegd “in een vuil vaatdoekje”.

Hygiëneregels

Bij de “gewone hygiëneregels” op pagina 5 van de factsheet over voedingsmaatregelen in Rio krijgen sporters het advies om antibacteriële zeep te gebruiken voor het wassen van de handen en het gerbuik van rauwe producten en voedinfsmiddelen die opstraat worden verkocht te mijden. Tijdens de wedstrijddagen kan dat lastig zijn. Het is dus zaak dat er een goed schoonmaakregime heerst op de plaatsen waar voedsel aangeboden wordt in de Olympische wedstrijdstadions. De hygiëneregels zijn namelijk voor alle mondiale sporters van belang.
Ook krijgen de Nederlandse sporters het advies om geen kraanwater te gebruiken, maar mineraalwater uit afgesloten flessen. Dat geldt niet alleen voor het drinken van water, maar ook voor het mondspoelen bij het tanden poetsen. Eigenlijk realiseer je je dan opnieuw dat we in Nederland kraanwater van een zeer goede kwaliteit hebben.

Weerstand verhogen door voedingssupplementen?

Naast de verplichte vaccinaties en maatregelen tegen het Zikavirus kan er aan Olympische Sporters geadviseerd worden om specifieke voedingssupplementen te slikken om hun weerstand te verhogen. Hierbij moet dan bijvoorbeeld worden gedacht aan  pre- en probiotica. Enkele van deze stoffen kunnen mogelijk het immuunsysteem versterken en daardoor kan de sporter minder vatbaar zijn voor een (voedsel)infectie. Hoewel deze claim voor probiotica (nog) niet is goedgekeurd door de European Food and Safety Authority (EFSA) nemen sporters en anderen toch het zekere voor het onzekere en ze gebruiken deze middelen voor het verbeteren van hun weerstand.
Daarnaast is het zaak om zo gezond mogelijk te eten. Dat wil zeggen voldoende van alle voedingsstoffen en in een goede onderlinge verhouding. Voor de sportprestaties is een goede timing van de inname van eiwitten en koolhydraten en vocht nodig. Voor het beschermen van de gezondheid zijn voldoende eiwit en vooral groente en fruit van belang.
En bij voedingssupplementen voor de Olympiërs geldt natuurlijk het adagium: Gebruik uitsluiten supplementen die aan de eisen van het Nederlands Zekerheidssysteem Voedingssupplementen Topsport voldoen.

Wat kan de recreatieve sporter hiervan leren?

Voor de recreant is het natuurlijk ook raadzaam om voedselinfecties te voorkomen. Daarvoor is het handig om algemene maatregelen voor keukenhygiëne zo goed mogelijk na te leven. Je kunt ze onder andere vinden in de factsheet hygiëne van het Voedingscentrum.
Voor de meeste recreanten is inname van probiotica niet nodig voor het verhogen van hun weerstand, omdat ze niet zoveel trainingsuren maken als de topsporter. Daarnaast is er veel winst te boeken door gezond te eten volgens de Schijf van Vijf en vooral rekening te houden met de gangbare hygiëneregels. Het risico in eigen keuken is groter dan je denkt.