Honing, ahorn, en agave natuurlijker dan suiker?

Alternatieve suikervervangers gezonder?

Wie vaker voor andere zoetmiddelen dan suiker kiest doet dat vaak om zijn/haar gezondheid te bewaren/verbeteren. Gebruikers van deze “alternatieve suikers” geven doorgaans gelijk een toelichting waarom deze suikervervangers echt gezonder en veel natuurlijker (zouden) zijn dan de vertrouwde riet- en bietsuiker, maar is het natuurlijke en gezonde imago van deze zogenaamde suikervervangers eigenlijk wel terecht?

Riet- of bietsuiker

Riet- en bietsuiker bestaat voor 100% uit twee enkelvoudige suikers (fructose en glucose) die in de natuur (in het riet of de biet) al aan elkaar gekoppeld zijn. Tot ongeveer de tweede helft van de 18^de eeuw werd suiker voornamelijk gewonnen uit suikerriet en moest deze vanuit Tropische landen naar West-Europa worden geïmporteerd om aan suiker te komen. In de tweede helft van de 18^de eeuw werden er voor het eerst suikerbieten in West-Europa geteeld. Om de suikeropbrengst vanuit de bieten te vergroten werden verschillende bietensoorten met elkaar gekruist. Daaruit blijkt dat veredeling en “ingrijpen in de natuur” niet iets is van de laatste eeuw. Ook werd het winningsproces van suiker uit de bieten verbeterd en in het begin van de 19^de eeuw werd de eerste suikerfabriek in Oost-Duitsland geopend zodat er op grote schaal geraffineerde (witte) suiker kon worden geproduceerd. Hierdoor waren de West-Europese landen niet meer afhankelijk van de suikerrietteelt in de Tropische landen voor suiker.

Honing

Dit (dik)vloeibaar product wordt verkregen doordat bijen de nectar uit verschillende bloemen en planten omzetten in honing. De smaak van de honing is afhankelijk van de soorten bloemen en planten waaruit de nectar is gewonnen. Zo smaakt honing die uit lavendel wordt gewonnen heel anders dan honing die door de bijenvolken van prinses Beatrix in de omgeving van Drakensteyn wordt geproduceerd.
Honing bestaat uit 38% glucose, 31% fructose, 10% andere suikers zoals maltose en sacharose, 17% water en 4% andere stoffen zoals enzymen, vitamines, mineralen en andere stoffen. Doordat honing zoveel fructose bevat is het net wat zoeter dan suiker. Fructose heeft namelijk een hogere zoetkracht dan de tweevoudige suikers zoals maltose en het riet- of rietsuiker: sacharose. Qua energie (calorieën) levert een eetlepel honing nagenoeg evenveel energie als “gewone” riet- en/of bietsuiker. Het gehalte aan vitamines en mineralen is naar verhouding zo laag dat deze nauwelijks een substantiële bijdrage aan de voedingsstoffenvoorziening bijdragen.

Ahornsiroop

Deze vloeibare zoetstof met een karamelachtige smaak wordt uit het sap van de rode esdoorn gewonnen. Deze boom komt voor in Noordoost-Amerika en het blad is bekend als symbool op de vlag van Canada. Het sap van deze boom werd al door de Noord-Amerikaanse Indianen afgetapt vanwege de zoete smaak. Dit aftappen vindt voornamelijk plaats in het vroege voorjaar als de nachttemperatuur nog net onder het vriespunt daalt en er overdag alweer hogere temperaturen worden gemeten. Voor een liter maple-syrup is er 40 liter sap nodig.
Ahornsiroop wordt gegeten in combinatie met witte bonen, pennywafels en pannenkoeken. Ahornsiroop bestaat voor ca 67% uit sacharose een klein beetje glucose en fructose en ca 32% water. Het heeft een karamelachtige en of tofeesmaak.

Agavesiroop

Dit zoetmiddel wordt gewonnen uit bepaalde soorten van de agave zoals de agave tequilana en de agave salmiana. Deze beide agavesoorten zijn te vinden in Mexico en andere Zuid-Amerikaanse landen. Voor de productie van agavesiroop worden het sap uit de hoofdnerf van de bladeren van de agaveplanten die 14-15 jaar oud zijn geperst. Vervolgens wordt het sap gefilterd en verhit om de complexe suikers zoals inuline en fructosan af te breken tot twee- en enkelvoudige suikers.
Agavesiroop bestaat namelijk uit 56% fructose en 20% glucose en is vloeibaarder en zoeter dan honing. Qua hoeveelheid energie (calorieën) is agavesiroop te vergelijken met ahornsiroop. Naast de suikers levert agavesiroop vooral water.

Palmsuiker

Deze laatste “suikervervanger” wordt gewonnen uit het sap van de arenpalm of de dadelpalm. Deze bomen groeien in Zuidoost-Azië. Tegenwoordig wordt palmsuiker ook uit de sagopalm en de kokospalm gewonnen. Palmsuiker heeft ook een lichte karamelsmaak en is iets minder zoet dan suiker. Het bestaat voor 99% uit sacharose en is daarmee qua voedingswaarde en energie vergelijkbaar met riet- of bietsuiker.

Welke suiker is natuurlijk en het gezondst?

Al deze verschillende typen suiker worden verkregen door het bewerken van natuurlijke producten. Ze zijn daarmee ook gelijkwaardig als het om natuurlijke herkomst gaat. Op basis van de bovenstaande beschrijvingen blijkt dat de voedingswaarde van deze zoetmiddelen niet zoveel verschilt. Dat geldt ook voor de energie (calorieën). Het enige waarin ze wel kunnen verschillen is de kleur en de smaak.
Zoals in de aanbevelingen van de Richtlijnen Goede Voeding 2015 en Richtlijnen Schijf van Vijf 2016 valt te lezen is het gebruik van geen van deze producten aan te raden. Ze zijn niet opgenomen in de Schijf van Vijf, maar als genotmiddel kunnen ze af en toe wel aan voeding en dranken worden toegevoegd voor een zoete smaak.  En de voorkeur voor een van deze zoetstoffen? Dat is afhankelijk van het type voedingsmiddel/drank waar de zoetstof voor wordt gebruikt, want over smaak valt niet te twisten.