Keuzestress matigen

Toename gewicht, lengte en diabetes

Het CBS meldde op 4 december in het rapport Smakelijk Weten dat de gemiddelde lengte van vrouwen vanaf 1981 tot 2011 toenam met 1,6 cm tot 167,5 cm en voor mannen bedroeg dit in dezelfde periode 3,6 cm tot 180,9 cm. Het gewicht van vrouwen steeg met 5 kg tot 70 kg en mannen werden 7,6 kg zwaarder en wogen gemiddeld 84 kg. Het percentage mensen met overgewicht nam van 1981 tot 2011 toe met 12% bij vrouwen tot 43% en bij mannen met 15% tot 54%.
Daarnaast nam ook het aantal diabeten toe. In 2011 was het aantal mensen met diabetes in de leeftijdscategorieën van 65 tot 75 jaar en 75 jaar en ouder respectievelijk met 5,5% en 3,4% toegenomen ten opzichte van 2000 tot 15,5% en 16,1%.

Meer voedsel per hoofd van de bevolking

Naast het gewicht en lengte is ook de productie van voedsel toegenomen.
Gemiddeld wordt er per inwoner van ons land 1,7 eieren, 630 g aardappelen, 810 g groente, 485 g vlees per dag geproduceerd. Hoewel een groot deel van deze voedingsmiddelen wordt geëxporteerd blijft er voldoende over voor iedereen. Ondanks de royale productie worden de voedingsnormen minder vaak gehaald dan in de vijftiger jaren, terwijl de productie van voedingsmiddelen sinds die tijd vervijfvoudigde. Het inwonertal groeide “slechts” van 10 naar ruim 16 miljoen mensen.

Nederlander eet onvoldoende gezond ondanks groot aanbod

Uit de laatste voedselconsumptiepeiling blijkt dat Nederlanders te weinig groente, fruit, vis en vezel eten, terwijl deze producten dus wel voldoende voorhanden zijn. In de vijftiger jaren at de Nederlander 350 g aardappelen en nu is dat 230 g. Wellicht is dit ook te wijten aan de toename van de consumptie van rijst en pastagerechten. In de vijftiger jaren werd er ca. 180 g groente gegeten, terwijl er nu ongeveer 160 g gebruikt wordt. In verschillende onderzoeken wordt gesteld dat met name mensen uit lagere inkomensklassen minder goed eten, als gevolg van de hoge prijzen van gezonde voedingsmiddelen. Volgens het CBS besteden we steeds een kleiner deel van het inkomen aan voeding. In de periode 1890-1910 werd ongeveer 50% van het inkomen besteed aan voeding. In 1960 bedroeg dit 30%, In 1980 was dat 16% en in 2011 bedroeg dit 11%. Het grootste deel van dit bedrag (26%) wordt besteed aan vlees en vis, gevolgd door graanproducten (21%), groente en fruit (19%) zuivel (14% en specerijen, sauzen en kant-en-klaarmaaltijden (10%).

Gezonde voeding goedkoop?

Het rapport van het CBS gaat niet in op oorzaken van het gewijzigde voedingspatroon en waarom we nu een minder groot deel van ons inkomen over hebben voor voeding. Er zijn grote tegenstellingen: de klandizie bij de voedselbanken neemt toe als gevolg van de opeenvolgende economische crises, terwijl mensen vaker verleid worden tot eten. In het CBS-rapport Smakelijk weten wordt aan deze beide aspecten voorbij gegaan. Het CBS stelt dat het kopen van gezonde voeding voor iedereen haalbaar is. Deze conclusie wordt ook door het Voedingscentrum overgenomen. Of geloven ze dat dit verhaal voor alle bezoekers van de voedselbanken opgaat?

Groot aanbod en keuzestress

Er is een groter aanbod van voedingsmiddelen en er zijn ook veel meer soorten voedingsmiddelen op de markt gekomen. Verder zijn er naast de supermarkten en de horeca steeds meer plaatsen waar voedingsmiddelen worden aangeboden. Tijdens het reizen kun je hongerig en dorstig worden. De koffieverkopers in de treinen zijn alleen nog af en toe werkzaam op de internationale treinen, maar op de NS-stations kan tegenwoordig te kust en te keur gekozen worden uit verschillende versnaperingen. Of doet de NS dit om de reizigers die door vertragingen geplaagd worden niet van honger en dorst te laten omkomen? Toch kan het eten tijdens reizen ook worden overdreven. Zo ontstond dit voorjaar commotie over het plaatsen van snackautomaten in de bussen van Connexxion. De laatste loot van gekkigheid op dit gebied is een snackautomaat in de Jumbovestiging Euroborg in Groningen om de inkopers te behoeden voor de hongerklop. Tja hoe gek kun je het maken…

Wapenen tegen verleiding door educatie

Om de overgewichtsepidemie lijkt inzetten op weerbaarheid een aardige strategie. Daarover is meer te lezen in een interview met Denise de Ridder en in haar boek: De grote voedselverleiding. Over de psychologie van het eten.
Verder blijft het nodig om in te zetten op het vergroten van bewustwording, kennis en vaardigheden om gezonde keuzes te maken en verleidingen te weerstaan. Ook preventie door middel van educatie en andere strategieën blijft in de komende jaren nodig.