Kindermishandeling gevolg van commercie?
Er is al eerder over geschreven, maar het blijkt toch dat het probleem meer uitwassen kent dan je soms denkt. In Nederland kan kindermishandeling het gevolg zijn van onvoldoende weerbaarheid tegen de commercie. En als de marktwerking in de gezondheidszorg doorschiet kan het van kwaad tot erger gaan. Kinderen worden in Nederland onvoldoende beschermd tegen reclameaanbiedingen en frisdrank. Ouders geven hun kind sportdranken, “omdat die zo gezond zouden zijn, want sporters drinken dat ook.” Of ze hebben geen bezwaar tegen de energydrinks met cafeïne en veel suiker, “want er zitten zoveel vitamines in en groente vinden ze niet lekker.” En kinderen nemen het gewoon aan, terwijl er in een eerder bericht is gemeld dat kinderen wel voedingskennis hebben.
Voedingskennis en gedrag
Weten dat iets goed is is nog niet hetzelfde als “het gewenste gedrag vertonen.” Het overbrengen van kennis is niet hetzelfde als het bewerken van gedragsverandering. Daarvoor is ook bewustwording nodig dat er iets in het huidige handelen moet worden gewijzigd. Met kennisoverdracht wordt duidelijk gemaakt wat er moet veranderen, maar de verandering wordt pas in gang gezet als de persoon zelf overtuigd en gemotiveerd is om dat te doen. Voor de gedragsverandering kan het aanleren van nieuwe vaardigheden nodig zijn, zoals het omgaan met verleidingen en moeilijke (stressvolle) situaties. Een belangrijke verleider is de reclame.
Gedragsbeïnvloeding via reclame
In de reclame wordt niet een product aangeprezen, maar een belevenis of een fijn gevoel. Er wordt gehandeld in emotie. Zelfs in de reclame gericht op kinderen wordt hiermee gewerkt. Bij de reguliere en enkele commerciële zenders in Nederland wordt erop toegezien door de reclamecodecommissie dat er geen snoepreclames worden uitgezonden die zich specifiek op kinderen richten.
Maar jonge kinderen kijken graag naar zenders als Jetix, Nickelodeon en Z@ppelin.
Her is nog maar zeven jaar geleden dat kinderen ook op de reguliere zenders werd verteld dat ze van een zoet melktoetje van een gerenommeerd merk erg sterk werden. De huidige reclame van dit product gaat over een grotere portie zoals dit ook bij een bekende snackketen gebeurt, maar die kan worden gedeeld. Het zal duidelijk zijn dat een kind niet extreem sterk wordt van dit product, maar dat het veel suiker binnenkrijgt. En dat heet misleiding. Oftewel het is één van de:
Zoete leugens
Van sommige producten wordt gesuggereerd dat ze gezond zijn voor kinderen, zoals sportdranken, koekjes die speciaal voor kinderen zijn ontwikkeld en vetvrije snoepjes. Tegenover elke euro die in Nederland aan preventie wordt besteed worden minstens 3 euro uitgegeven aan reclame.
Minister Schippers zet in op het vergroten van weerbaarheid en op het aanstellen van beweegcoaches in de buurt. Met zo’n beleid wordt het eigen-schuld-dikke-bult-principe versterkt. Die dikke bult komt dan heel letterlijk, namelijk het kind ontwikkelt overgewicht. Als er niets aan gedaan wordt loopt dit uit de hand en zijn grote ingrepen nodig om het tij te keren, zoals het plaatsen van een maagband.
Maagbandjes bij kinderen
In het Academisch ziekenhuis van Maastricht loopt een onderzoek bij obese kinderen die al allerlei pogingen gedaan hebben om af te vallen. In deze studie worden de resultaten van het plaatsen van een maagband vergeleken met die van een intensieve begeleiding om gewicht te verliezen. Deze vorm van bariatrische chirurgie bij kinderen is omstreden. Uit een literatuursearch blijkt dat er nog geen gegevens voorhanden zijn over de langtermijngevolgen van deze ingreep bij kinderen. Wel is bekend dat er zowel voor als na die tijd kans is op tekorten aan voedingsstoffen. Al met al is dit dus geen optimale behandeling om de goede onderdelen van de huidige aanpak te behouden en te versterken en uit te breiden met beter werkzame alternatieven.
Hoe dan wel
Het is terecht dat de ouders zelf ook verantwoordelijk zijn voor hun kinderen, maar een betere bescherming op internationaal gebied (lees: Toezicht en Europese norm voor reclame gericht op kinderen) is nodig. Een programma als “Help mijn kind is te dik” laat misschien wel extremen zien, maar het houdt menig ouder wel een spiegel voor. Maar ouders hebben niet altijd zicht op wat hun kroost eet en drinkt, zie ook “Energydrink maakt vleugellam“.
Het promoten van bewegen op school en thuis is belangrijk. Het gezamenlijk genieten van gezonde voeding dient te worden gestimuleerd bij ouders en kinderen. Als er onvoldoende wordt ingezet op multidisciplinaire leefstijlinterventies voor deze doelgroepen zal de obesitasepidemie verergeren en de zorgkosten zullen (blijven) stijgen. Dat is prima voor de marktwerking, maar slecht voor het individu. Oftewel het kind wordt kind van de rekening.
