Lieflijke natuur wreder dan gedacht
Vaak worden kruidenpreparaten luid aangeprezen met de kreet: “Het is natuurlijk”, alsof dat een garantie is voor “goed” en “gezond”. De werkelijkheid zit helaas anders in elkaar. In de tijd van de oude Grieken werden sommige kruiden zelfs toegepast om de doodstraf te voltrekken. Maar wie een ernstige ziekte heeftkan het als een laatste strohalm vastgrijpen, terwijl het beter is om eerst eens goed te oriënteren of dat nou wel zo verstandig is… Daarom eerst een inleiding en dan een korte rondleiding in de kruidentuin.
Kankerpatiënten slikken risicovolle combinaties
Op 26 september meldde De Volkskrant dat kankerpatiënten vaak een riskante mix van medicijnen slikken. Sommige reguliere medicijnen zorgen ervoor dat een antikankermiddel minder werkzaam wordt.
Naast combinatie met reguliere medicatie kan ook het gezamenlijk gebruik van kruiden tot een verminderde werkzaamheid van chemotherapeutica leiden. Ook de Vereniging Tegen Kwakzalverij heeft een zwarte lijst bekend gemaakt. Een van de kruiden die hier genoemd wordt is het Sint Janskruid.
Sint Janskruid
Dit kruid wordt soms ingezet tegen depressies, maar kan ertoe leiden dat bepaalde antikankermedicijnen in de lever versneld afgebroken worden zodat ze minder goed werken. Combinatie van Sint Janskruid met de anticonceptiepil kan tot gevolg hebben dat de pil minder betrouwbaar wordt. In de bijsluiter wordt geadviseerd om het gebruik van sint Janskruid altijd te melden bij een behandelend arts, zodat deze kan aangeven of de patiënt (tijdelijk) dient te stoppen met het kruid als er andere medicijnen worden voorgeschreven.
En niet alleen Sint janskruid kent ongewenste bijeffecten.
Vrolijk vingerhoedskruid
Op gekapte plekken in het bos en op bewerkte, in de schaduw liggende grond kun je vingerhoedskruid vinden. In de zestiger jaren groeide deze plant ook op het land van mijn ouders. Als kind heb ik ze wel eens geplukt en tijdens de oogsttijd de hooiwagen ermee versierd. Toen mijn vader dit ontdekte kreeg ik natuurlijk enorm op mijn kop, omdat hij bezorgd was dat ik mogelijk wat van deze plant binnengekregen kon hebben. Dat was gelukkig niet het geval, maar door die ervaring werd ik me als meisje van vijf jaar al snel ervan bewust dat de lieflijke natuur niet altijd onschuldig is.
Digoxine, de werkzame stof in het vingerhoedskruid, is in de juiste dosering een zegen voor bepaalde vormen van hartfalen, maar regelmatige controle blijft nodig om overdoseringen te voorkomen. Een overdosis kan fatale gevolgen hebben. De natuur is wreder dan soms gedacht en in het oude Griekenland werd de gevlekte scheerling ingezet om de doodstraf te voltrekken.
De gifbeker van Socrates
Het verhaal gaat dat Socrates ter dood gebracht werd door middel van het drinken van een gifbeker. Socrates werd in 399 na Christus aangeklaagd voor “het niet aanbidden van de goden van de stad” en “het introduceren van nieuwe goden” en hem werd verweten dat hij slechte invloed had op de jeugd. Na een intensief rechtsproces werd hij veroordeeld tot het drinken van de gifbeker. Het verhaal gaat dat hij een beker thee getrokken van de gevlekte scheerling kreeg.
Naast Socrates kennen we tegenwoordig ook het voorbeeld van Ayurvedische kruiden die zwaar op de maag liggen.
De claim “Het is natuurlijk, dus is het goed” is dus onjuist.
Regelgeving
Om de burger te beschermen zijn er in het Kruidenbesluit eisen vastgelegd waaraan kruidenmengsels dienen te voldoen. In dit besluit is ook een lijst van stoffen opgenomen die niet of slechts in zeer geringe mate in kruidenpreparaten mogen voorkomen. Ook is er in de geneesmiddeleninformatiebank voor humane geneesmiddelen een lijst samengesteld van kruidengeneesmiddelen die bewezen werkzaam zijn. Voor kruiden wordt als bewijs van werkzaamheid aanvaard dat ze langdurig zijn gebruikt en er goede ervaringen mee zijn.
Buiten de regelgeving om
De verkoop van kruidenpreparaten vindt ook buiten het reguliere circuit plaats. Zodra verkoop via internet of anderszins buiten het reguliere circuit verloopt is controle op de samenstelling en kwaliteit van de kruiden en het bijbehorende advies onduidelijk. Het Rikilt uitte haar zorgen op 1 december 2011 over de veiligheid van plantaardige voedingssupplementen. En om consumenten tegen de risico’s van aankoop van nepmedicijnen via internet wordt deze campagne gehouden. De consument loopt risico, want het is voor een consument moeilijk om na te gaan of een kruidenmengsel aan de wettelijke eisen van het kruidenbesluit voldoet en of het advies wel klopt. Daarom een paar tips.
Consument blijf kritisch
Wie gezond eet heeft geen aanvullingen van vitamines en mineralen nodig, tenzij er sprake is van verminderde opname door een onderliggende ziekte of verminderde omzetting. Dit kan het beste in overleg met een arts worden bekeken.
Als er toch gekozen wordt om een kruidenmengsel te gebruiken, ga dan eerst na of het wel werkt en geregistreerd is in de lijst van humane geneesmiddelen.
Koop geen kruiden via internet of anderszins buiten het reguliere circuit.
En twijfel je aan de kwaliteit kijk dan eens op de website van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit.
Ga altijd bij je behandelend arts na of het kruid wel gecombineerd mag worden met andere (genees)middelen die er worden gebruikt.
“Natuurlijk” is geen synoniem voor “niet schadelijk”, want de natuur is minder lieflijk dan door sommige kruidenverkopers wordt voorgespiegeld.
