Magische ketonendrank?

Wat zijn ketonen?

Ketonen zijn afbraakproducten van de vetzuren die in het lichaam worden gevormd als er onvoldoende glucose kan worden afgebroken in het lichaam. Dit is geen gewone situatie, maar kan optreden als gevolg van het weglaten van koolhydraten uit het dieet of als er gehongerd wordt. Ketonen kunnen ook ontstaan als er wel voldoende glucose in het lichaam aanwezig is, maar het kan niet worden opgenomen in de cellen. Dat komt voor als er onvoldoende werkzame insuline is, oftewel als iemand diabetes heeft. Normaliter is er dus sprake van een ongezonde situatie als er veel ketonvorming in het lichaam plaats vindt.

Ketonen als energiebron

Ketonen worden in het lichaam als energiebron gebruikt als er een gebrek is aan glucose, of als er geen glucose in de cellen kan worden opgenomen, zoals bij een gebrek aan werkzame insuline.
Tijdens rust (slaap, weinig lichamelijke activiteit) gebruiken spieren voornamelijk vetten als brandstof, maar bij lichamelijke (duur)inspanning worden er bij voorkeur koolhydraten gebruikt, omdat dit een brandstof is die snel energie kan leveren. Daarom lijkt het een vreemde move om ketonen als energiebron te gebruiken tijdens sporten.
Onze hersenen functioneren voornamelijk op glucose, maar als dit niet voorradig is gebruiken ze ook ketonen als brandstof. Toch blijkt dat het lichaam er alles aan zal doen om de hersenen zoveel mogelijk van glucose als brandstof te voorzien.

Afbraak eiwitten naar aminozuren naar glucose

Als er geen glucose beschikbaar is gaat het lichaam over tot afbraak van eiwit tot aminozuren, de bouwstenen van eiwit en een deel daarvan wordt omgezet in glucose. Aminozuren bestaan namelijk uit een stikstofhoudend deel en een niet stikstofhoudend deel. Voor het omzetten van aminozuren naar glucose wordt het stikstofhoudend deel van de aminozuren afgesplitst. Niet alle aminozuren kunnen omgezet worden in glucose, maar de aminozuren die wel omgezet kunnen worden in glucose worden hiervoor gebruikt en worden dan vervolgens gebruikt als brandstof. Zo kunnen de hersenen toch zoveel mogelijk beschikken over glucose als voorkeursbrandstof boven ketonen.

Ketogene diëten in de sport

Om sporters “aan de ketonen” te krijgen zouden er ketogene diëten toegepast moeten worden. Dit zijn diëten die weinig koolhydraten leveren, maar wel veel vet, zogenaamde Low carb high fat-diëten (LCHF-diëten). De bekende sportdiëtist Louise Burke stelt dat er vooral anekdotisch bewijs is voor de werkzaamheid van het ketogene dieet. Het ketogeen dieet leidt er wel toe dat er meer vet wordt verbrand, maar het is niet duidelijk of dit tot een verbeterde sportprestatie leidt. Toch verwerpt Burke het LCHF-dieet nog niet helemaal. Het is best mogelijk dat sporters voordeel kunnen hebben door het LCHF-dieet te volgen op momenten dat deze niet verbrand worden. Zo zou het LCHF-dieet ook voordeel kunnen bieden bij gewichtshandhaving, maar om daar echt een duidelijke uitspraak over te doen is er meer onderzoek nodig.

Ketonendrank zinvol?

Er is nog niet zoveel onderzoek naar de effectiviteit van ketonen als prestatieverbeteraar voorhanden. Pinckaers en zijn collega’s zeggen op basis van een uitgebreide literatuurstudie dat “we” nog te weinig kennis hebben van de stofwisselingsroutes van ketonen tijdens inspanning om een goede inschatting te maken hoe ze ingezet kunnen worden om sportprestaties te verbeteren. Holdsworth en collega’s toonden echter aan dat ketonen wel voor een sneller spierherstel kunnen zorgen doordat ze voor een insuline-uitstoot kunnen zorgen. Extra insuline kan ertoe bijdragen dat het spierweefsel sneller herstelt van de inspanning en als er dan ook gelijktijdig glucose beschikbaar is kan dit dan sneller in het spierweefsel worden opgenomen en omgezet worden in glycogeen, zodat de brandstofvoorraad gelijk weer aangevuld wordt. Het lijkt erop dat ketonen dus het spierherstel na in spanning kunnen bevorderen, maar het betreft hier slechts een onderzoek onder 12 personen.

Kortom

1. Op dit moment zijn er nog onvoldoende aanwijzingen dat een duursporter sneller wordt en langer door kan gaan door een sportdrank met ketonen te gebruiken.
2. Ook is er nog onvoldoende informatie beschikbaar om aan te geven wat de invloed is van ketonen op het herstel van het spierweefsel en de brandstofvoorraden.
3. Ook is er meer onderzoek nodig of sporters voordeel kunnen hebben door gedurende korte perioden een LCHF-dieet te volgen. Het voordeel van het kortdurend volgen van een LCHF-dieet zou mogelijk kunnen helpen bij het handhaven van het gewicht.
4. Wil ej een op maat gemaakt sportvoedingsadvies? Neem dan gerust eens contact op.