Marktwerking: sleutel tot goede gezondheidszorg

Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst

Op 10 april meldde De Volkskrant dat kinderen met overgewicht op latere leeftijd meer kans hebben om dementie te ontwikkelen. Maar zorgverzekeraars kunnen wel 58 miljoen uittrekken voor reclame en dat biedt kansen.
In Nederland kampt 14% van de kinderen met overgewicht en het aantal jonge diabeten met diabetes neemt toe. Overgewicht op jonge leeftijd geeft een grotere risico op dementie op latere leeftijd. In mei 2009 maakte het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bekend dat in 2025 het aantal diabeten zal zijn toegenomen tot 1,4 miljoen, van wie 85% overgewicht of obesitas heeft. Diabetes is een sluipmoordenaar die met vele complicaties gepaard kan gaan. De kans dat een diabeet met overgewicht op latere leeftijd getroffen wordt door dementie is relatief groot. Al met al is dat geen rooskleurige toekomst voor deze kinderen. Waar gaat het mis en wat is er aan te doen?

Groeien en overgewicht

Gewichtstoename is altijd het gevolg van een verstoorde balans tussen inname en gebruik. Als er meer wordt gegeten dan er wordt verbrand neemt het gewicht toe. Een kind met overgewicht kan hier direct en op latere leeftijd veel hinder van ondervinden.
Overgewicht bij kinderen ontstaat door een leefstijl waarin veel gegeten wordt en/of weinig wordt bewogen. Kinderen worden tegenwoordig blootgesteld aan allerlei voedselverleidingen, zoals snoepautomaten op school, stations, etc. Daarnaast wordt er steeds minder bewogen. Kinderen komen minder vaak dan vroeger fietsend of lopend naar school maar met het openbaar vervoer, of ze worden met de auto naar school gebracht. Verder is er door de verschillende kabinetten bezuinigd op sportonderwijs.

Meer bewegen en minder eten

Het lijkt dus eenvoudig om het probleem aan te pakken, maar gedragsverandering is moeilijk om te realiseren. Het is belangrijk dat de omgeving meewerkt tot het gewenste gedrag. Minister Schippers zet voor het omgaan met (voedsel)verleidingen in op het vergroten van de weerbaarheid van kinderen. Voor het bewegen is 70 miljoen euro uitgetrokken voor het aanstellen van buurtcoaches om kinderen in een veilige omgeving te laten sporten. Maar er wordt voor het gemak vergeten dat het vooral de kinderen uit gezinnen zijn met minder financiële draagkracht die niet sporten en vaker te zwaar zijn. Als er in deze gezinnen geld uitgegeven wordt zal er eerder voor iets anders gekozen worden dan sportschoenen. Dus is het voor de overheid raadzaam om in te zetten op preventie, en daar is vast wel wat geld voor te vinden.

Er is voldoende geld beschikbaar

Veel van de preventiemaatregelen worden niet genomen onder het mom dat er bezuinigd moet worden. Zo blijkt dat de zorgverzekeraars in het afgelopen seizoen gezamenlijk 58 miljoen euro aan reclame hebben uitgegeven, terwijl het basispakket verder is uitgekleed en het eigen risico is verhoogd. Verder zijn er in de loop van de jaren verschillende projecten geweest die de overheid veel meer geld hebben gekost dan eerder was begroot. Hierbij valt te denken aan de overname van de banken en het uitkeren van bonussen aan bankdirecteuren en anderen dat ook na 2008 voortgezet werd. Het zou de overheid sieren om hier het geld terug te halen met een even strenge aanpak als er bij uitkeringsfraude en belastingboetes wordt gehanteerd. Daarnaast moet de zorg niet verkwanseld worden aan de markt. Keuzes in de zorg: het lijkt nieuw, maar is het niet.

Marktwerking leidt tot verkoop van zorg aan patiënt

Soms word je verrast door dat de actualiteit niet wijzigt. In 1991 schreef de commissie Dunning een rapport met de titel “Kiezen en delen” over keuzen in de zorg. Deze commissie stelde dat de zorg zo eerlijk en rechtvaardig mogelijk moet worden verdeeld. Ook gaf zij aan dat de overheid verantwoordelijk is voor de toegankelijkheid van de basisvoorzieningen in de zorg voor alle burgers. Nu valt er over te discussiëren wat basisvoorzieningen zijn, maar als de zorg wordt overgelaten aan de markt wordt de zorg verder uitgekleed. Dit kan tot uitwassen leiden als vergoedingen voor therapieën waarvan de werkzaamheid niet bewezen is en verkoop van allerlei behandelingen die niet aansluiten bij de hulpvraag.
Wat kan de consument doen om zijn gezondheid zoveel mogelijk te beschermen?

Een paar tips voor bewegen en eten

Voor wie terug wil naar de eenvoud van sportbeoefening in de buitenlucht is dit filmpje een aanrader. En voor en na de inspanning is een lekker eenvoudig doch voedzaam maal niet te versmaden.