Ons voedsel
Eten is altijd een belangrijk gespreksthema voor velen. Voedsel roept gevoelens op. De keuze voor bepaalde voedingsmiddelen en dranken is per moment ook vaak gekoppeld aan emoties. Factoren die ook invloed uitoefenen op voedselkeuzes zijn productiewijze, handel, milieu, smaak en als laatste kunnen ook wetenschappelijke inzichten een rol spelen. Religieuze voedingsregels zijn er al zolang de mensheid bestaat. De laatste eeuw spelen er ook steeds meer ethische aspecten een rol. Hoe voeg je die inzichten bij elkaar?
Integrale blik op voeding
Het is al weer een paar maanden geleden dat het boek “Ons voedsel” van Louise O. Fresco uitkwam. In dit boek wordt een koppeling gemaakt tussen allerlei factoren die een invloed hebben op de voedselkeuzes die “we” maken. Met “we” bedoel ik dan alle mensen, overal op de wereld. Fresco vertelt in haar boek ook over voedselkeuzes die door inwoners van andere werelddelen dan Europa en Amerika worden gemaakt. Zo neemt ze de lezer mee over de grenzen van het eigen land en ze laat zien hoe veel verschillende vakgebieden met elkaar te maken hebben bij het bepalen en uitvoeren van voedingsbeleid. “Ons voedsel” is meer dan een boek dat alleen over eten gaat. Louise Fresco benoemt ook de ethische aspecten over voedsel en moderne dilemma’s worden helder uitgelegd.
Kijkje in vele keukens
Fresco neemt ons in dit boek mee naar enkele plaatsen waar zij heeft gewerkt en gewoond. In het voorwoord legt ze uit dat voedsel meer behelst dan “alleen eten”. Ze legt uit dat alles wat we eten een verhaal heeft en dat dit altijd ook persoonlijk gekleurd is. Wat we eten hangt ook af van wat er op een bepaald moment beschikbaar is. Fresco leerde al vroeg dat de keuze in sommige werelddelen zeer beperkt is. Zo beschrijft Fresco hoe de hongersnood in Biafra (1967-1970) voor haar aanleiding was om samen met een paar van haar klasgenoten een maaltijd voor de honger te organiseren. Ze staat stil bij de overvloedige voedselkeuzes die we hier in welvarende landen hebben. Fresco legt ook het belang uit waarom het behoud van biodiversiteit voor de voedselvoorziening.
Ethische vraagstukken en hoe om te gaan met voedsel
Het ethisch probleem om wel of geen vlees (en ander dierlijk voedsel) te nuttigen wordt van verschillende kanten belicht. De auteur beschrijft ook hoe de status van een voedingsmiddel als luxeproduct kan veranderen onder invloed van maatschappelijke veranderingen. Sommige voedingsmiddelen hebben een luxestatus, maar dat kan ook rap veranderen onder invloed van maatschappelijke trends. Fresco duikt ook in andere ethische vraagstukken, zoals hoe kunnen we de huidige wereldbevolking (ca 8 miljard) voeden en hoe realiseren we dat in de toekomst wanneer er naar schatting 10 miljard mensen gevoed moeten worden in 2050. Ze houdt een pleidooi om voedsel altijd met aandacht te behandelen, door zelf te koken, met aandacht te eten, niets te verspillen en indien mogelijk ook zelf een (klein) deel van je eigen voedsel te kweken.
Toekomstvisie: wel een klein beetje dierlijke producten
Hoe we in de toekomst gaan eten en hoe we over ethische vraagstukken over het gebruik van dierlijke producten denken is lastig te voorspellen. Fresco gaat in op mogelijkheden, zoals 3D-geprint voedsel, kunstmatige intelligentie voor het samenstellen van persoonlijke maaltijden, waarbij rekening wordt gehouden met allerlei biochemische parameters. Het zou kunnen, maar het kan ook helemaal anders gaan.
Voedselverwarring?
In het Algemeen Dagblad van 5 februari 2023 wordt door Patrick Deckers (Caringdoctors.org), Jan Rotmans (hoogleraar duurzaamheid Erasmus MC) en Wendy Walrabenstein (Pan-nl.org) beweerd dat Fresco verwarring zaait. De inhoud van “Ons Voedsel” zou niet overeen komen met de wetenschappelijke consensus in de Richtlijnen Goede Voeding (2015) waarin voor een meer plantaardig dieet zou worden gepleit. Ze zou beweren dat we dierlijke producten moeten eten. Dit komt niet overeen met de adviezen van de Richtlijnen Goede Voeding uit 2015 (zie pag. 11 voor de beknopte adviezen) en niet met de inhoud van het boek “Ons Voedsel”. Fresco vertelt op meerdere plaatsen in “Ons voedsel” dat er gematigd moet worden met dierlijke producten. Ze geeft aan dat ze zelf ook zuinig is met dierlijke producten en dat de balans in de voeding van de gemiddelde mens meer naar plantaardige producten mag uitslaan. In het interview met Fresco van 28 januari 2023 waarop Deckers, Rotmans en Walrabenstein reageren doet Fresco nergens een veroordelende uitspraak over bepaalde voedingsgewoonten, maar merkt wel op dat mensen door voedselkeuzes laten zien bij welke “groep ze horen”. De inhoud van het interview is volledig in lijn met haar eerdere werk “Hamburgers in het paradijs” dat in 2012 uitkwam en met de inhoud van het huidige boek “Ons Voedsel”.
Aanrader van een groot wetenschapper en auteur!
Louise Fresco heeft in vele functies binnen voedingswetenschap en voedselvoorziening gewerkt, zie op haar eigen site en ook hier. Ze heeft in Afrika en Azië gewerkt en gezien hoe het daar binnen de agrarische sector wordt gewerkt. Het bezig zijn met voedingswetenschap en voedselvoorziening en voedselketens loopt als een rode draad door haar werkende leven. Het boek “Ons voedsel” bevat geen referenties naar wetenschappelijke onderzoeken maar is een verslag van hoe haar denken over voedsel zich heeft ontwikkeld. Ben je echt nieuwsgierig geworden waar Fresco op voortbouwt in dit boek? Dan raad ik je zeker aan om ook haar eerdere werk “Hamburgers in het paradijs” dat ze in 2012 publiceerde.
Disclaimer: ik heb geen aandelen in de boekenverkoop van Fresco!
