Roken en gewichtstoename

Het is stoptober: dé maand om samen te stoppen met roken. Toch zijn er veel rokers die aarzelen. Roken is een gewoonte die lastig te doorbreken is. Een andere reden die (gekscherend) wel eens wordt genoemd is dat stoppen met roken kan leiden tot gewichtstoename. Daarmee lever je het ene gezondheidsrisico in tegen een ander gezondheidsrisico. Wat is schadelijker: roken of overgewicht? Is overgewicht na het stoppen met roken te voorkomen?

Rookschade of schade door overgewicht

Te zwaar zijn kent variaties: je kunt een beetje te zwaar zijn, maar je kunt ook heel erg veel te zwaar zijn. Het gezondheidsrisico bij overgewicht wordt groter als het gewicht toeneemt. Overgewicht kan leiden tot diabetes, hart- en vaatziekten en overbelasting van gewrichten. Ook het risico op bepaalde vormen van kanker is groter bij mannen en vrouwen met overgewicht. Bij obesitas (BMI > 30) neemt het risico op de hiervoor genoemde aandoeningen toe.
Bij roken is de schade ernstiger als je op jonge leeftijd bent begonnen. Voor vrouwen is roken nog schadelijker dan voor mannen. En natuurlijk geldt ook dat de schade toeneemt bij elk jaar dat je hebt gerookt. Roken vergroot het risico op het Chronisch Obstructief Pulmonary Disease (COPD), hart- en vaatziekten en verschillende vormen van kanker. Longkanker is hierbij de bekendste. Roken is zelfs de belangrijkste oorzaak van vroegtijdig overlijden in Nederland.
Roken en overgewicht zorgen dus afzonderlijk voor gezondheidsschade. Wie rookt en daarbij ook nog eens te zwaar is loopt nog meer risico op gezondheidsschade.

Roken en overgewicht

Roken om overgewicht tegen te gaan leidt niet tot een goede gezondheid. Het is beter om overgewicht aan te pakken en met roken te stoppen. Wie een paar kilo’s te zwaar is kan al veel winst boeken door gezondere voedingskeuzes te maken en meer te gaan bewegen, goed te letten op de slaaphygiëne en stressoren aan te pakken. Ook bij ernstig overgewicht is er winst te boeken om de hiervoor genoemde factoren aan te pakken. Toch is er wel een kanttekening nodig: Overgewicht kan door heel veel factoren worden veroorzaakt. Als iemand al veel langer last heeft van ernstig overgewicht kan het goed zijn om nader onderzoek te doen of er andere factoren zijn die de aanpak van het (over)gewicht lastig maken.
Het hoeft natuurlijk niet dat het stoppen met roken tot overgewicht gaat leiden.

Invloed roken op gewicht

Tabak levert veel schadelijke stoffen. Teer en nicotine zijn daarbij de bekendste. De nicotine in tabak zorgt naast het kankerverwekkend effect ook voor een snellere stofwisseling. Daarnaast zorgt nicotine ook via andere mechanismen voor gewichtsafname. Wie stopt met roken moet daarom goed opletten wat hij/zij eet. Stoppen met roken kan nogal eens aanleiding zijn om meer te gaan snoepen om toch maar iets in de hand te hebben en in de mond te stoppen. De gewichtstoename die er kan optreden na het stoppen met roken kan daarmee dus twee oorzaken hebben: het wegvallen van het effect van de nicotine en het meer snoepen.

Gewichtstoename door stoptober voorkomen

Het wegvallen van het effect van de nicotine is vaak al goed te tackelen door vooral gezonde voedingskeuzes te maken en eventueel meer te bewegen. Het meer bewegen helpt dan om het gewicht beter in de hand te kunnen houden. Als stoppen met roken leidt tot meer snoepen is het dus aan te raden om hier ook gelijk een strategie voor te verzinnen. Je kunt daarbij denken aan een zogenaamde implementatie-strategie. Je bedenkt dan van te voren wat je gaat doen op een moment dat je behoefte hebt om te gaan snoepen. Het gaat dan om een afspraak die je formuleert in de vorm van een Als…dan….. Even een voorbeeld: Als er zich een situatie voordoet waarin je verleidt wordt om te snoepen dan ga je…. Je legt deze afspraak dan voor jezelf vast en spreekt desnoods met iemand anders af hoe jij je aan je eigen afspraak gaat houden. Je kunt eventueel samen met anderen die ook meedoen met stoptober afspreken hoe jullie elkaar hierin gaan steunen.

Snacktrek tackelen

Natuurlijk kun je in de verleiding komen om toch te snacken, maar je wilt niet aankomen. Je kunt dan kiezen om iets te nemen waarop je (flink) moet kauwen, zoals wortel, bleekselderij of bloemkoolroosjes. Je kunt natuurlijk ook suikervrije kauwgum nemen. Het kauwen kan dan ook weer afleiden van de trek in rookwaren.
Een andere mogelijkheid kan zijn om dan wat beweging te pakken, bijvoorbeeld even een stukje lopen. Traplopen kan dan bijvoorbeeld een mooie remedie zijn waarmee je dan drie vliegen in een klap vangt: je werkt aan je conditie, doet aan gewichtsbeheersing en tackelt de snacktrek.

Toch aangekomen? Wat nu?

Geef jezelf wel langer dan een maand om het nieuwe gedrag (stoppen met roken en niet overmatig te snacken) te wennen. Het veranderen van gewoontegedrag is best lastig, vooral als je twee of meer gedragingen tegelijk gaat aanpakken. Ondanks het zoveel mogelijk tackelen van de snacktrek en het meer bewegen kan het zijn dat je toch wat aangekomen bent. Dan is het nodig om eerst te bekijken of je gewicht zich nog in de gezonde marge (BMI tussen de 18,5 en 25) bevindt. Is dat het geval dan is er geen man overboord, maar let wel op dat je gewicht niet verder stijgt als je een BMI van bijna 25 hebt. Lukt het niet meer om je gewicht verder omlaag te krijgen? Neem gerust eens contact op als je na die tijd toch zwaarder weegt dan je wilt voor een aanvullend advies.

Heel veel succes met Stoptober!