Stress verminderen

Stress en gezondheid

De term “stress” roept doorgaans negatieve associaties op, zoals hartkloppingen, zweetaanvallen, hoofdpijn, spierpijn, buikpijn, (te) zware belasting etc. Toch kan met name kortdurende stress soms levensreddend werken. Denk daarbij aan de vecht- of vluchtreactie bij een acute (be)dreiging. Langdurige en sommige korte (be)dreigende stress-situaties kunnen echter tot gezondheidsschade leiden, zoals het Post Traumatisch Stress Syndroom. Dit is een ernstige aandoening  die tot blijvende gezondheidsschade kan leiden.
Lichtere vormen van stress kunnen met diverse behandelingen worden aangepakt. Stress als gevolg van een lichamelijke aandoening kan tot verlies van levenskwaliteit leiden en ook tot vermeerdering van de klachten door de aandoening.

Prikkelbaar darmsyndroom en stress

Een voorbeeld van een ziekte die gepaard kan gaan met stress en waarbij de klachten ook beïnvloed kunnen worden door stress is het prikkelbaar darm syndroom (PDS). In principe wordt als algemene voedingsrichtlijn voor PDS geadviseerd om een voeding te gebruiken die voldoet aan de Richtlijnen Goede Voeding en Richtlijnen voor de Schijf van Vijf. Stress kan bij PDS voor een verergering van de buikpijn en de maag- en darmklachten bij deze aandoening leiden. In dat geval geldt voor de voedingskundige benadering om de voeding op geleiden van de klachten aan te passen, maar wel zoveel mogelijk te blijven voldoen aan de Richtlijnen Goede Voeding. Voor de PDS-patiënt en zijn/haar omgeving kan dat best een opgave zijn, vanwege de PDS-klachten

Van FODMAP naar stressreductie

Een benadering die ook steeds vaker toegepast wordt is het FODMAP-dieet waar de diëtisten Joyce Bijl en Jacqueline Gerrits een boek over publiceerden. Dezelfde diëtisten merkten echter in hun praktijk dat naast de  FODMAP’s in de voeding ook stress toch nog een invloed bleef uitoefenen op de PDS-klachten en het welbevinden van hun patiënten. Dat was voor hen aanleiding om samen met gezondheidscoach en trainer Koen Lucas een methode te ontwikkelen waarin hun patiënten handvatten aangereikt krijgen om de stress te verminderen en dat hebben ze vastgelegd in het zelfhulpboek PDS & Stress.

O.N.T.S.P.A.N.

Dit acroniem staat voor de 7 stappen waarmee de stress bij PDS verminderd kan worden. O.N.T.S.P.A.N. staat voor: Ontloop stress, Nieuw gedrag, Talenten ontwikkelen, Standpunten verlaten, Persoonlijke ontwikkeling, Aandeel hebben en Nu alles tegelijk.
Het boek begint in het voorwoord met een uitleg wat stress is, wat de relatie is tussen stress en PDS en wat de invloed is van stress en de invloed van voeding op stress en een korte uitleg van de 7 stappen die tijdens de behandeling doorlopen worden . Daarna volgen 7 hoofdstukken waarin de zeven stappen van de O.N.T.S.P.A.N.-methode worden uitgelegd. Elk hoofdstuk  begint met een citaat om de lezer gelijk te triggeren om na te denken. Daarna volgt een inleiding waarin de praktische uitleg wordt gegeven aan de hand van de situatie van patiënt Evelien. Daarna volgen de vragen die de lezer helpen om inzicht te krijgen in zijn/haar situatie. Vervolgens volgen er in elk hoofdstuk opdrachten om de beschreven stap uit te voeren.  Als een hoofdstuk doorgewerkt is kan er met de volgende stap worden gestart.

Zelfhulpboek met en zonder ondersteuning te gebruiken

Het boek is als zelfhulpboek te gebruiken. Het boek is opgezet om als werkboek te gebruiken tijdens de behandeling. Daarmee vertoont het grote overeenkomsten met het FODMAP-boek. Er is ondersteuning mogelijk via een website waarin een online-training wordt aangeboden zodat de gebruiker de stappen op de eigen voorkeurstijd en in eigen tempo kan doorlopen. Zonder de aanschaf van het boek kost deze online-training € 97,–, maar wie het boek al in zijn/haar bezit heeft kan de online-training voor een veel lagere prijs van € 47,– inkopen. Voor wie liever gebruik maakt van een persoonlijke manier voor stressreductie kan gebruik maken van de diensten van de auteurs van dit boek. Het is natuurlijk ook mogelijk dat je gebruik maakt van een coach in je omgeving, maar dan is het wel handig dat die ook vertrouwd is met de methoden O.N.T.S.P.A.N.

Beoordeling

De auteurs hebben zich bij het ontwikkelen van deze methode laten inspireren door technieken uit de Cognitieve Gedrags Therapie (CGT), mindfulness en neurolinguïstisch programmeren (NLP). De eerstgenoemde therapieën kennen een wetenschappelijke onderbouwing en hun werkzaamheid bij de behandeling van PDS wordt onderbouwd in dit artikel. De wetenschappelijke onderbouwing voor NLP is nog wankel, maar toch wordt deze manier van behandelen in verschillende situaties toegepast. Vaak gebeurt dat in combinatie met – of onderdeel van andere benaderingen.
Daarmee is een wetenschappelijke basis voor deze benadering toch redelijk stevig te noemen.
Het aardige is dat het boek zich vooral richt op stressreductie in het algemeen maar wordt gerelateerd aan PDS. Toch zou de O.N.T.S.P.A.N.-methode ook best effectief kunnen zijn in het aanpakken van stress in andere situaties dan alleen die van de PDS-patiënt. Hierbij valt te denken aan sporters met wedstrijdstress.
Kortom een aanrader voor mensen met PDS & stress, sporters die stress de baas willen worden en voor anderen die hun stress- willen verminderen en hun levenskwaliteit te verbeteren.