Supplement: ja of nee?
Sporters willen vooral optimaal kunnen presteren, maar hoe kunnen zij het beste besluiten of zij een voedingssupplement nodig hebben? Van verschillende voedingssupplementen wordt beweerd dat je er beter van gaat presteren en van andere dat je een betere weerstand hebt tegen ziekten of dat je er sneller van hersteld na een training maar hoe weet je nu als atleet wat handig is?
Flowcharts voor beslissen voor supplementgebruik
Op basis van allerlei kennis die er verzameld is over sportvoedingssupplementen hebben sportvoedingswetenschappers op verzoek van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) twee inphographics ontwikkeld om sporters en sportbegeleiders te helpen bij de beslissing om een voedingssupplement wel of niet te nemen. Het gaat hier om een inphographic voor voedingssupplementen met een voedingskundig voordeel en een inphographic voor voedingssupplementen met een prestatie-bevorderend voordeel. Op de flowcharts staan een aantal vragen vermeld die de sporter samen met zijn/haar begeleider kan beantwoorden om hen te helpen bij de beslissing om wel of niet te kiezen voor het gebruik van een voedingssupplement. In de beide inphographics is het reduceren van het risico op inname van supplement dat met dopinggeduide stoffen is vervuild meegewogen. Hoe deze inphographics tot stand zijn gekomen is hier te lezen.
Onderbouwen van werkzaamheid
Normaliter mag de claim voor de werkzaamheid van een voedingssupplement in Europa alleen worden gebruikt als deze door de European Food Safety Authority (EFSA) is goedgekeurd, zoals dat hier ook is uitgelegd. Het vaststellen van de werkzaamheid voor ergogene (prestatie-bevorderende) supplementen is lastiger, omdat er heel veel verschillende soorten sporten zijn die ook allemaal weer op een verschillende intensiteit kunnen worden beoefend. Bewijs kan variëren van anekdotisch (een persoonlijke ervaring) tot een meta-analyse (onderzoek waarin heel veel studies worden samengevoegd met behulp van strenge inclusiecriteria en herberekend volgens een vaststaand protocol). In de sport is dat echter lastig te realiseren vanwege de diversiteit aan sporten die er worden beoefend. Daarom wordt er vaker gewerkt met sportspecifieke onderzoeken waarin sporters in twee groepen worden verdeeld waarbij de ene groep de werkzame stof en de andere groep met een niet werkzame stof (placebo) wordt behandeld. Dat leidt ertoe dat in de sport een bewijs voor de werkzaamheid niet overeenkomt met de normen die de EFSA hanteert.Wil jij weten of een bepaald stofje werkt? Kijk dan even op de Supplementenwijzer app.
Welke redenen zijn er om supplementen te gebruiken
Voedingssupplementen worden in de sport gebruikt om voedingstekorten te voorkomen of aan te vullen en voor het verbeteren van de sportprestatie. Voedingssupplementen voor voedingskundige doeleinden worden gebruikt voor het aanvullen van tekorten (vitamines en mineralen), om op een gemakkelijke manier te voorzien in energie en/of voedingsstoffen (sportdranken en eiwitpreparaten). Voedingssupplementen om sportprestaties te verbeteren worden gebruikt voor directe en indirecte prestatieverbetering. Directe sportverbetering kan worden verkregen door cafeïne (alertheid), creatine (explosiviteit), nitraat en bèta-alanine (uitstellen verzuring). Indirecte prestatieverbetering wordt verkregen door bijvoorbeeld het verbeteren van de gezondheid (probiotica) of lichaamssamenstelling (eiwitpreparaten).
Wat is een supplement?
Een groep sportvoedingswetenschappers uit verschillende landen gaf hier voor het Internationaal Olympisch Comité (IOC) de volgende definitie: “Een voedingssupplement is een levensmiddel, onderdeel van een voedingsmiddel, een voedingsstof of een andersoortige stof dat naast de normale voeding wordt ingenomen om een specifiek gezondheidsdoel of een prestatievoordeel te bereiken. Onder voedingssupplementen worden dan verstaan:
1. Functional foods, voedingsmiddelen die verrijkt zijn met voedingsstoffen of componenten die normaliter niet in dit voedingsmiddel voorkomen;
2. Specifieke voedingsformules, zoals energierijke voedingsmiddelen, een kant-en-klare-formule, en dat gebruikt kan worden tijdens trainingen en wedstrijden;
3. Voedingsstoffen en andere onderdelen van voedingsmiddelen, zoals kruidenpreparaten in een geïsoleerde of sterk geconcentreerde vorm;
4. Producten die meerdere ingrediënten bevatten van de bovengenoemde ingrediënten.
Basisvoeding en sportdiëtist belangrijk
Het grootste aandeel voor de prestatie vanuit voedingskundig oogpunt blijft de basisvoeding zoals dat ook in de sportvoedingspiramide wordt aangegeven. Hoewel de reclame ons graag anders wil doen geloven bepalen voedingssupplementen slechts een zeer klein deel van de sportieve prestatie. Het IOC geeft aan dat de hulp van een sportvoedingswetenschapper of een sportdiëtist echter wel nodig is om een weloverwogen beslissing te kunnen nemen voor het wel of niet nemen van een sportvoedingssupplement en dat er natuurlijk altijd uitgekeken moet worden dat er geen voedingssupplementen worden gebruikt die vervuild zijn met dopinggeduide stoffen.
Supplement? Ja! dan NZVT
Kortom zoals je ook in de inphographics terugvindt: Als er besloten wordt tot het gebruik van een supplement kom je (in Nederland) uit bij supplementen die voldoen aan de eisen van het Nederlands Zekerheidssysteem Voedingssupplementen in de Topsport.
Wiljij weten of jouw basisvoeding voldoet voor jouw sportieve ambities? Neem dan gerust eens contact op voor een voedingsanalyse.
