Supplementen met toevoegingen

Voeding bevat te weinig… of juist te veel…

Wie de supplementenindustrie hoort krijgt de indruk dat onze voeding niet meer toereikend is om aan voldoende voedingsstoffen te komen. Groente en fruit zouden minder voedingsstoffen bevatten doordat de bodem uitgeput is, maar dat is een gerucht met een luchtje.
Daarnaast zijn er mensen bezorgd over de extra toevoegingen in de vorm van E-nummers, terwijl de winkelschappen steeds voller raken met kant-en-klaarproducten. Ook is er de ongerustheid over de resten van gewasbeschermingsmiddelen op groenten en fruit en antibioticasporen in vlees.
Voor veel kritische consumenten zijn al deze zorgen een reden om over te stappen op biologische voeding, maar dat is wel duurder dan “gewone” voeding en het gezondheidsvoordeel is niet altijd even duidelijk.

Magische of echte effecten?

In Nederland gebruikt een kwart van de bevolking voedingssupplementen. De consument is geïnteresseerd in gezondheidseffecten, terwijl een sporter vooral geïnteresseerd is in prestatieverbetering. Sporters blijken daarom nog sneller dan de gewone consument naar voedingssupplementen te grijpen om hun prestaties te verbeteren. Ze verwachten kennelijk “magische effecten” van supplementen, terwijl er ook voor hen nog veel meer winst te behalen is in de basisvoeding. In de topsport gaat het eerder om details dan om spectaculaire verbeteringen: 0,001 seconde verschil kan bepalend zijn voor een ticket naar een Nationaal-, Europees-, Wereldkampioenschap of de Olympische Spelen. Kortom voor een topsporter staat er veel op het spel, maar het is niet verstandig om louter op de supplementen te vertrouwen.

Bijwerkingen supplementengebruik

Het gebruik van supplementen zou wel eens kunnen leiden tot een vals gevoel van vertrouwen dat je genoeg binnenkrijgt van alle voedingsstoffen, terwijl overmatig gebruik kan leiden tot nadelige bijwerkingen. Overdoses van de in vet oplosbare vitamines worden vaak gevreesd, maar dat je ook overdoses binnen kunt krijgen van de in-water-oplosbare B-vitamines en vitamine C is minder bekend. Zo blijken er al vaker cases van overdoseringen van vitamine B6 gerapporteerd te zijn bij sporters.
Een andere bijwerking zou kunnen zijn dat het supplementgebruik als een aflaat dient om de minder goede voedselkeuzes te compenseren. Het echte probleem – de minder goede voedingsgewoonte-  wordt daarmee niet aangepakt, terwijl daarmee veel meer winst te behalen is en het kost veel minder geld.

Supplementen met dopinggeduide stoffen

Meestal wordt er niet bij stilgestaan, maar supplementen bevatten naast een stof met een mogelijke werking ook hulpstoffen en soms ook schadelijke toevoegingen. In 2009 meldde het Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) al dat in illegale afslankmiddelen veel verboden stimulantia worden gevonden en stoffen die een onderdeel vormden van medicijnen die uit de handel werden genomen vanwege fatale bijwerkingen.
Daarnaast is er voor de topsporter nog de kans op een positieve dopingcontrole wanneer het supplement vervuild is met een dopinggeduide stof. Daarom wordt voor hen aangeraden om eerst de basisvoeding goed samen te stellen en als het dan echt nodig is uitsluitend supplementen te nemen die voldoen aan de eisen van het Nederlands Zekerheidssysteem Voedingssupplementen Topsport (NZVT).

Natuurlijk niet altijd zuiver

Ook kruidenpreparaten zijn niet zo onschuldig als het lijkt. In 2004 meldde de Europese Voedsel en Warenautoriteit (EFSA) al dat kruidenpreparaten van nature giftige stoffen kunnen bevatten zoals de aristolochiazuren, maar ze kunnen ook verontreinigd zijn met zware metalen zoals lood en arseen en andere chemische stoffen zoals PAKs.
Ook kunnen er gemakkelijk giftige planten in kruidenmengsels belanden, wanneer een niet-giftige plant wordt verwisseld voor een giftige plant die er erg veel op lijkt. Om dit te voorkomen is er in 2005 door het Europees Medicijnen Agentschap (EMA) al gepleit voor een verbod van het gebruik van planten die erg gemakkelijk verward kunnen worden met een giftige lookalike.

Kruidenpreparaten in Nederland niet veilig

Martijn Martena beschrijft in zijn proefschrift (2010) dat er ook in Nederland verontreinigde kruidenmengsels op de markt zijn. Wie denkt dat het probleem dan direct aangepakt wordt heeft het mis. Zo vond Noortje Reeuwijk tijdens haar promotieonderzoek te hoge gehaltes van lood, arseen en kwik in kleiproducten en ze vond dioxinen en furanen in kruidenmengsels. Ook trof zij resten van sildenafill (de werkzame stof in Viagra) aan in kruidenmengsels die in Nederland op de markt te zijn. En de kruidenpreparaten om af te vallen blijken soms te werken, doordat ze het verboden sibutramine, rimonabant en andere stoffen bevatten die niet meer verhandeld mogen worden.
Er is dus niets nieuws onder de zon.

Kortom

Het is verstandiger om gewoon gezond en gevarieerd te eten en pas voedingssupplementen te gebruiken als ze door een echte professional worden geadviseerd en niet door een supplementenpusher of via internet.
Als je echt bezorgd bent dat je voeding onvoldoende voedingsstoffen bevat kun je gerust eens contact opnemen voor een voedingsanalyse.