Tarwegebruik oorzaak (brood)buik?

De aanleiding voor zijn onderzoek naar tarwe

Davis ziet (de overmaat van) tarwe als dé oorzaak van obesitas en hart- en vaatziekten. Omdat hij zelf fors overgewicht heeft, te hoge concentraties van bloedvetten en bloedglucose, terwijl hij dagelijks jogt gaat hij op zoek naar de oorzaak. Omdat hij zich lusteloos voelt na een maaltijd met brood en ontbijtgranen en zich helder voelt na het eten van een eiwitrijk ontbijt komt hij al snel op het idee om de tarwe als oorzaak te zien en nadat hij merkt dat het mijden van tarwe bij zichzelf leidt tot een gewichtsverlaging past hij deze methode ook op zijn patiënten toe. Ondertussen probeert hij te achterhalen waarom tarwe tot overgewicht leidt en al gauw neemt hij ook andere eindpunten/ziekten in zijn onderzoek mee. Het verslag ervan is te lezen in Wheatbelly en in de Nederlandse vertaling Broodbuik.

Brood als eetlustopwekker?

Davis suggereert dat brood een eetlustopwekkende eigenschappen heeft omdat het een hoge glycemische index (GI) heeft. Zo heeft volkorenbrood een GI van 72. Wanneer de GI hoger is dan 50 wordt er gesproken van een hoge waarde. De GI is een maat om de snelheid aan te geven waarmee het glucosepeil in het bloed stijgt na het eten van een voedingsmiddel. De hoge GI zou leiden tot een insuline-uitstoot die daarna leidt tot enorm hongergevoel. Het probleem met de GI van een voedingsmiddel is echter dat deze kan variëren tussen verschillende personen en de GI wisselt ook binnen dezelfde persoon. Het is verleidelijk om aan te nemen dat een laag-GI-dieet leidt tot minder obesitas, maar er is meer onderzoek nodig om deze veronderstelling te bevestigen.
Bovendien gaat de GI uit van één geïsoleerd levensmiddel, terwijl de meeste voedingsmiddelen nooit alleen worden gegeten. In het geval van “brood” geldt dat er meestal ook beleg op wordt gedaan…

Tarwe rijker aan gluten dan vroeger?

Door veredelingstechnieken zouden de huidige tarwegewassen meer gluten bevatten die coeliakie kunnen veroorzaken en volgens Davis zijn deze stoffen verantwoordelijk voor meer aandoeningen. Gluten bestaat uit twee verschillende fracties, namelijk de glutenines en de gliadines. De gliadinefracties kunnen bij wie daar gevoelig voor is de klachten veroorzaken die kenmerkend zijn voor coeliakie (spreek uit als seuliakie). Gregorini en zijn onderzoeksgroep toonden echter aan dat de oude tarwevarianten evenveel gliadines bevatten als de moderne tarwesoorten.

Meer mensen overgevoelig voor gluten?

Tegenwoordig zijn er wel steeds meer mensen die aangeven dat ze gevoelig zijn voor gluten, maar bij hen kan geen coeliakie worden aangetoond. Er wordt wel een verband gelegd tussen glutenovergevoeligheid en het Prikkelbaar Darm Syndroom (PDS), maar ook dit kon niet bij alle PDS-patiënten worden aangetoond. Bij een andere groep patiënten verdwenen de klachten van glutenovergevoeligheid nadat koolhydraten met een korte keten uit het dieet waren verwijderd. Dit dieet is ook wel bekend als het FODMAP-dieet. Kortom er is nog veel onderzoek nodig om deze fenomenen op te helderen en goed te kunnen behandelen.

Minder tarwe en meer andere granen

Doordat er gewezen wordt op de schadelijke effecten voor glutenovergevoelige personen en mensen met coeliakie wordt de consument zich meer bewust van de overmaat van tarwe en andere glutenbevattende granen zoals rogge, gerst, spelt, kamut en de mengvormen in allerlei producten waar hij/zij het niet verwacht. Kijk voor de aardigheid maar eens op etiketten van allerlei levensmiddelen die je in de keukenkastjes hebt. Een term als “gemodificeerd zetmeel” kan hierbij ook wijzen op de aanwezigheid van gluten.
Meer diversiteit in granen kan bijdragen tot een eerlijker economie doordat ook andere (glutenvrije) granen hun weg vinden naar de consument.

Coeliakie komt vaker voor dan je denkt

De meeste mensen kunnen met een gerust hart producten gebruiken die tarwe en andere bronnen van gluten kunnen gebruiken. Voor coeliakiepatiënten is het van levensbelang om gluten te vermijden. Coeliakie komt voor bij 1 op de 150 mensen, maar er zijn ook mensen die wel coeliakie hebben, maar waarbij de diagnose nog niet is gesteld. Voor elke bekende coeliakiepatiënt zijn er zeker zes patiënten bij wie de diagnose nog niet is gesteld. Meer informatie over coeliakie vind je hier.

Leidt tarwe tot een broodbuik?

Davies lijkt bewijs bij elkaar te zoeken om te laten zien dat tarwe schadelijke bijwerkingen heeft. Een voorbeeld van zo’n gezocht bewijs is de opmerking op pagina 52 (Nederlandse versie: Broodbuik) dat glutenvrij eten leidt tot gewichtsverlies. Wie het onderzoek van Murray goed naleest ziet onder het kopje resultaten dat het er 25 mensen gewichtsverlies rapporteren en 91 personen die aankwamen op het glutenvrije dieet. Het gewichtsverlies trad vooral op bij de obesen doordat ze zichzelf behoorlijk beperkingen oplegden in het dieet. Met andere woorden: het glutenvrije dieet leidt niet tot gewichtsverlies.

Conclusie

Broodbuik is een fascinerend boek dat voor de niet wetenschappelijk geschoolde lezer verwarring op kan leveren over de effecten van gluten, tarwe en brood op de gezondheid. Het levert geen overtuigend bewijs voor de stelling dat tarwe tot vetzucht en ziekte leidt.