Vaker in het rood

Vrouwen overlijden vaker aan hart- en vaatziekten dan mannen

Hart- en vaatziekten vormden na kanker de belangrijkste doosoorzaak in Nederland. Voor mannen zijn hart- en vaatziekten de 2^e doodsoorzaak en kanker staat op de eerste plaats. Bij vrouwen is dit andersom. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat het aantal hartdoden afneemt, maar de afname bij vrouwen verloopt minder snel dan bij de mannen. Sinds 1991 overleden er jaarlijks meer vrouwen dan mannen aan hart- en vaataandoeningen. Hiervoor wordt pas sinds enkele jaren in Nederland mondjesmaat aandacht door de Dress red day.

Klachten bij vrouwen vaker onderschat

Het wordt steeds duidelijker dat vrouwen andere klachten ervaren bij hart- en vaatziekten dan mannen. Zo blijkt dat vrouwen bij een hartinfarct naast de bekende klachten (drukkende pijn die uitstraalt naar de bovenarmen, kan gepaard gaan met misselijkheid, zweten en braken) vaker dan mannen de volgende klachten melden zoals pijn in de bovenbuik en nek, pijn tussen de schouderbladen, kortademigheid en extreme moeheid. Kortom een hartinfarct kan bij vrouwen op een andere manier worden ervaren.
Toch blijkt dat hart- en vaatziekten bij vrouwen nogal eens worden onderschat. Daarvoor zijn verschillende oorzaken voor. Zo wordt er bij klachten van vrouwen niet direct aan hartaandoeningen gedacht door de vrouwen zelf en door de behandelende (huis)arts. Bij vrouwen treden hart- en vaartziekten vaker op latere leeftijd op en dan is er meestal ook sprake van andere ziekten die de klachten kunnen beïnvloeden. Vrouwen maken ook vaker dan mannen een hartinfarct door zonder het zelf te merken. Dat wordt dan een stil infarct genoemd.

Nog meer verschillen

De vernauwing van de aderen bij vrouwen treedt over veel grotere delen van de kransslagaders op dan bij mannen. Bij vrouwen hebben risicofactoren zoals een verhoogde bloeddruk en een verhoogd cholesterolgehalte na de overgang veel meer invloed. Vrouwen met diabetes hebben ook meer kans op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Dat geldt ook voor vrouwen die tijdens de zwangerschap last hadden van zwangerschapsdiabetes en/of een hoge bloeddruk. Omdat hart- en vaatziekten zich anders ontwikkelen en vrouwen andere klachten hebben moet een arts op een andere manier onderzoek doen bij vrouwen om een hartaandoening te kunnen ontdekken.
Door het verschil in symptomen van hart- en vaatziekten tussen mannen en vrouwen is het nodig om preventie en behandeling beter aan te passen aan vrouwen. Tot nu toe werden de meeste onderzoeken bij mannen uitgevoerd, maar de resultaten uit deze studies zijn niet altijd goed toe te passen bij vrouwen. Zo blijkt uit een onlangs gepubliceerd onderzoek dat vrouwen mogelijk sterker reageren op cholesterolverlagende medicatie in de vorm van statines dan mannen.

Preventieadviezen voor vrouwen

Uiteraard zijn er 10 specifke leefstijladviezen geformuleerd door de Nederlandse Hartstichting (pagina 24-27) die specifk voor vrouwen gelden, maar de meeste zijn ook voor mannen aan te raden. Ze luiden:
1. Rook niet of stop met roken;
2. Eet verstandig
3. Streef naar een gezond gewicht;
4. Denk eens aan uw bloeddruk;
5. Ga lekker bewegen: bijvoorbeeld minstens een half uur per dag intensief in actie;
6. Drink voldoende, maar wees matig met alcohol;
7. Ga op een goede manier met stress om en zoek regelmatig ontspanning;
8. Wees voorzichtig met de combinatie roken en de pil;
9. wees je bewust van erfelijke factoren;
10. Neem eventuele klachten serieus.
Meer toelichting op deze adviezen vind je hier.

Tot slot

Nu lijkt het alsof er al veel bekend is over de verschillen in preventie, verschijnselen, diagnostiek, behandeling van hart- en vaatziekten bij mannen en vrouwen, maar het onderzoek hiernaar staat nog in de kinderschoenen. Daarom is het nodig om naast een “Dress red day” per dag ook in de rest van het jaar in te zetten op het ophelderen van de onderzoeksvragen naar de verschillen met betrekking tot hart- en vaatziekten tussen mannen en vrouwen.