Verwende kinderen, onwetende ouders?

Database met succesvolle interventies

Gedurende de laatste decennia wordt er meer gekeken welke interventies het beste resultaat geven bij de verschillende doelgroepen. Dit heeft ertoe geleid dat er een databank met bewezen effectieve interventies in Nederland bestaat. Wie een probleem wil aanpakken bij een bepaalde doelgroep kan via het loket gezond leven kijken welke preventiestrategieën effectief zijn voor de te benaderen groep. Binnen elke interventie wordt er aan kennisoverdracht gedaan. En dat is ook nodig bij de preventie van overgewicht bij kinderen, want ouders denken soms dat ze het goed doen, maar baseren hun kennis op foute aannames.

Sportdranken niet voor kinderen bedoeld

Soms zie je sporters net na de wedstrijd of in de rust met een bidon of een flesje met sportdrank lopen. Sporters worden gezien als rolmodellen en in de ogen van Jan Publiek worden ze heel goed begeleid met alles wat ze doen en is de voedingszorg optimaal. Wat een sporter eet en drinkt zal wel heel gezond zijn, dus zijn sportdrankjes dat ook, volgens Jan Publiek. Echter sportdranken zijn bedoeld voor wedstrijd- en topsporters en niet voor kinderen. Ze bevatten namelijk veel suiker, maar sporters gebruiken zeer veel energie als ze meerdere uren achtereen met hun sport bezig zijn. In Tros Radar van maandag 8 oktober werd daar nog eens op ingegaan.
Ouders die hun kind sportdrank geven zijn dus niet gezond bezig, maar veelal komt dat door het ontbreken van kennis. Daarnaast is het ook zaak om grenzen aan te geven naar kinderen van wat wel en niet mag.

Durf eens “nee” te zegen

Veel GGD-en bieden al ettelijke decennia opvoedingscursussen aan voor ouders van jonge kinderen over het aangeven van grenzen. Hier kunnen de ouders zich zelf voor inschrijven, maar soms worden ze hier ook op geattendeerd door het consultatiebureau. Ouders krijgen hier onder andere het advies om niet altijd mee te gaan in de eetwensen (lees: snoepwensen) van hun kind. Ouders van kinderen tot en met 12 jaar kunnen hier veel aan hebben. In deze bijeenkomsten komen allerlei op-voedingsthema’s aan de orde. Naast voeding is ook inzetten op beweging nodig. Jonge kinderen blijken namelijk een slechtere motoriek te hebben dan enkele decennia geleden, omdat ze minder bewegen. Soms worden ook de mogelijkheden om te bewegen aan kinderen onthouden, terwijl daar geen goede reden voor is.

Fietsen en lopen is heel gezond

Wie ’s morgens of ‘s middags wel eens bij een lagere school langs gelopen of gefietst is heeft ongetwijfeld opgemerkt dat heel wat ouders hun kroost met de auto naar school brengen en halen. De meeste kinderen bezoeken echter een basisschool die op loop- of fietsafstand van hun huis ligt. Vanwege de verkeersveiligheid kan het wenselijk zijn dat er een ouder meegaat, om het kind te wijzen waar het op moet letten in het verkeer. Bovendien geeft de ouder dan gelijk een goed voorbeeld door korte afstanden lopend of fietsend te overbruggen.
Een kind dat naar het vervolgonderwijs gaat, kan dit meestal ook op de fiets doen. Toch kreeg ik ooit de vraag van een moeder of het kindermishandeling was om haar dertienjarige dochter dagelijks totaal 22 km te laten fietsen naar- en van school. Ik heb geantwoord dat het voor het meisje goed te doen is om zo’n afstand te fietsen, zeker met de kwaliteit van de fietsen van tegenwoordig. Maar het kan het nog gekker met ‘kwetsbare kinderen’.

Amerikaanse toestanden

Vorig jaar berichtte het Nederlandse Journaal dat de Amerikaanse overheid pizza tot de groentes zou rekenen. Het bleek echter wat genuanceerder te liggen, want doordat er tomatenketchup op de pizza zat zou deze maaltijd volgens de oude norm voldoende groente bevatten, terwijl de USDA de aanbevelingen voor groente en fruit in schoolmaaltijden wilde verhogen en de zetmeelnorm verlagen. Er is nu bijna een jaar ervaring opgedaan met de schoolmaaltijden die aan de nieuwste normen voldoen. De schoolkinderen vinden dat ze te weinig te eten krijgen en hebben hier een filmpje over gemaakt, waarin ze laten zien dat ze door de in hun ogen karige maaltijden niet meer kunnen sporten. Deze kinderen zijn creatief, maar het is jammer dat ze dat talent op deze manier gebruiken.

Creatieve oplossingen gevraagd

Obesitas is moeilijk aan te pakken, omdat het probleem meerder oorzaken kent. Om de kans van slagen van een preventie-activiteit te vergroten is het nodig dat de doelgroep van het begin af aan bij de interventie wordt betrokken. In de ideale situatie denkt de doelgroep mee over de te behandelen onderwerpen, de mogelijke barrières die ze ervaart bij de aanpak van het probleem, hoe de interventie wordt uitgevoerd en ze wordt ook zelf mee verantwoordelijk gemaakt voor het slagen van de interventie.
Bij de preventie van overgewicht en obesitas bij kinderen dienen zowel ouders als kinderen te worden betrokken. Ook de medewerking van scholen, buurtcentra en sportverenigingen is nodig, want preventie van overgewicht is een zaak van
iedereen. Samen kan er gewerkt worden aan creatieve oplossingen zoals dat ook in Epodeprojecten gebeurt. Want in dit geval van ‘verwende kinderen’ is er toch echt sprake van kindermishandeling…