Vitamine D, COVID-19 en luchtweginfecties
Een aantal maanden geleden werd er gesuggereerd dat extra vitamine D zinvol zou zijn voor de behandeling van COVID-19. Ook werd daarbij vermeld dat vitamine D mogelijk effectief zou zijn bij het voorkomen van luchtweginfecties. Inmiddels lopen er verschillende onderzoeken naar de effectiviteit van vitamine D voor de preventie en behandeling van COVID-19. Omdat er behoefte is aan duidelijkheid heeft de Nederlandse Gezondheidsraad hier een advies over uitgebracht.
Voorlopig advies over vitamine D
De laatste maanden verschijnen er telkens optimistische berichten over de effectiviteit van vitamine D bij COVID-19. Toch vindt de Gezondheidsraad dat er nu nog onvoldoende bewijs is om het suppletie-advies voor vitamine D te wijzigen. Het is nog niet duidelijk of vitamine D ècht effectief is voor de preventie van COVID-19. Toch worden de lopende onderzoeken naar het effect van vitamine D met meer dan gewone belangstelling gevolgd. Dat geldt overigens ook voor onderzoek naar de effectiviteit van vitamine D bij acute luchtweginfecties.
De Gezondheidsraad houdt echter wel “vinger aan de pols” om het advies alsnog bij te stellen. Daarvoor is het nodig dat er een stevig bewijs komt voor de effectiviteit van vitamine D bij COVID-19 en acute luchtweginfecties. De nieuwe richtlijn is dus een voorlopig advies voor vitamine D-suppletie.
Risicogroepen opgelet!
Vitamine D staat al wat langer “in de belangstelling” omdat er risicogroepen zijn die vaker te lage vitamine D-spiegels in het bloed hebben. Het gaat dan om groepen mensen die minder vitamine D aanmaken in hun huid onder invloed van zonlicht. Daarnaast zijn er de groepen mensen die minder vaak buiten komen. Mensen die veel binnenshuis zijn maken natuurlijk ook minder vitamine D aan onder invloed van zonlicht. Dat geldt dus voor mensen die in een instelling verblijven of mensen die vanwege de preventieve maatregelen voor COVID-19 teveel binnen blijven. Ga daarom zoveel mogelijk naar buiten en zorg voor voldoende blootstelling aan het zonlicht voor de vitamine D-aanmaak. Let daarbij wel op om niet te verbranden als je daarvoor gevoelig bent.
Voor de risicogroepen blijft het verstandig om extra vitamine D te nemen volgens de huidige aanbevelingen.
Vitamine D en COVID-19
Bij de weinige onderzoeken die er beschikbaar zijn naar het verband tussen het vitamine D-gehalte in het bloed en COVID-19 worden er geen eenduidige resultaten gevonden. Dat komt onder andere doordat de onderzoeken qua opzet heel erg verschillen. Zo zijn er andere factoren die een laag vitamine D-gehalte in het bloed kunnen veroorzaken. Daarbij moet je denken aan fors overgewicht, diabetes en hart- en vaatziekten en verhoogde ontstekingswaarden door andere oorzaken dan COVID-19. Deze factoren kunnen ervoor zorgen dat een COVID-19 infectie heftiger verloopt.
Kortom er is geen harde uitspraak te doen over de relatie tussen vitamine D en (de preventie van) COVID-19.
Relatie tussen vitamine D en luchtweginfecties
De meeste luchtweginfecties treden op aan het eind van de wintermaanden en als mensen veelal dicht bij elkaar zijn. Aan het eind van de winterperiode is het vitamine D-gehalte in het bloed lager dan in andere jaargetijden. Het is verleidelijk om te denken dat er een oorzakelijk verband is tussen een laag vitamine D-gehalte en luchtweginfecties.
Er is al heel wat onderzoek beschikbaar zijn over de relatie tussen vitamine D en (de preventie van) luchtweginfecties. Toch luidt ook hier de conclusie dat er nog te weinig hard bewijs is voor een stevig advies.
Waarom is dit advies opgesteld?
Het doen van harde uitspraken over de effectiviteit van vitamine D op COVID-19 en luchtweginfecties is verleidelijk. De consument wil graag een snelle oplossing hebben voor deze vervelende ziekten. Dat geldt vooral voor COVID-19, omdat in elk land maatregelen gelden om deze vervelende pandemie te bestrijden. Mensen voelen zich beperkt in hun persoonlijke vrijheid.
De Staatsecretaris voor Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) wilde daarom weten of vitamine D effectief is bij de bestrijding van COVID-19. Hij wilde dit advies al op zeer korte termijn hebben zodat hij ook snel uitsluitsel kan geven aan anderen.
Waarom zulke voorzichtige uitspraken van de Gezondheidsraad?
Het geven van een hard wetenschappelijk onderbouwd advies vereist stevig eenduidig bewijs. Een uitspraak die gebaseerd wordt op te weinig bewijs moet later soms worden herzien. Als dat dan leidt tot een compleet ander advies zorgt dat voor verwarring bij het algemeen publiek. Wanneer de Gezondheidsraad terug moet komen op een harde uitspraak verliest ze aan geloofwaardigheid. Dat geldt niet alleen voor de Gezondheidsraad, maar ook voor alle professionals die hun adviezen baseren op de algemene richtlijnen van de Gezondheidsraad. Daarom wacht de Gezondheidsraad op de resultaten uit lopende onderzoeken naar de effectiviteit van vitamine D. Pas als die bekend zijn kan er mogelijk een advies voor vitamine D-suppletie voor COVID-19 en/of luchtweginfecties worden gegeven.
Conclusie
Er is nu nog onvoldoende bewijs dat vitamine D ècht effectief is voor de preventie en bij de behandeling van acute luchtweginfecties en COVID-19. Als er meer informatie is waaruit blijkt dat vitamine D effectief is bij luchtweginfecties en/of COVID-19 zal het advies worden bijgesteld.
Het huidige suppletieadvies voor de meest kwetsbare groepen voor een vitamine D-tekort blijft ongewijzigd. Dat betekent dus dat er 10 mcg vitamine D wordt geadviseerd voor kinderen van 0 tot 4 jaar, zwangere en lacterende vrouwen, vrouwen vanaf 50 jaar, vrouwen vanaf 4-50 jaar met een getinte huid en mannen van 4-70 jaar met een getinte huid.
Voor mannen en vrouwen vanaf 70 jaar wordt geadviseerd om dagelijks 20 mcg vitamine D te nemen.
