Voeding en training bij herstel COVID
Als fervent sporter weet je als geen ander dat voeding belangrijk is voor het herstel van spierweefsel en de brandstofvoorraden. Voeding speelt veel vaker een rol bij herstel dan menigeen denkt. Bij het herstel van blessures en ziekten is het ook nodig dat er voeding met een juiste samenstelling wordt geadviseerd. Dat geldt ook voor de mensen die nu herstellen van COVID-19. Naast een advies op maat voor training is ook een voedingsadvies nodig.
COVID-19 meer dan een griepje
Om een idee te geven wat er nodig is voor training en herstel is het nodig om het ziektebeeld COVID-19 goed te begrijpen. De meeste nieuwsvolgers weten wel dat het hier om een zeer besmettelijke virusziekte gaat die van mild tot zeer ernstig kan verlopen. De belangrijkste verschijnselen zijn koorts, een droge hoest en vermoeidheid. Daarnaast komen keelpijn, hoofdpijn, pijn in het gehele lichaam en diarree voor. Het is te begrijpen dat sommige mensen bij deze verschijnselen tijdens het begin van de pandemie eerder aan griep dan aan een infectie met COVID-19 dachten. De ziekte was tot februari-maart 2020 erg onbegrepen. Andere verschijnselen die kunnen optreden zijn onder andere reuk- en smaakverlies. Het ziektebeeld kan grillig verlopen en er kunnen acute verslechteringen optreden met hoge koorts, pijn op de borst en ademnood. In nog ernstiger gevallen kunnen er ook vorming van bloedstolsels optreden.
Herstel kan maanden duren
De ervaring leert dat het herstel van reuk- en smaakzin tijd nodig heeft. Daarnaast is voor mensen die heel ernstig ziek zijn geweest ook hersteltijd nodig voor de lichamelijke en geestelijke conditie. Het is al langer bekend dat mensen die een tijd op de intensive care hebben gelegen meer hersteltijd nodig hebben van een ziekte dan mensen die alleen een ziekenhuisverblijf hebben meegemaakt zonder intensieve zorg. Na verblijf op de intensive care kan het Post Intensive Care Syndroom (PICS) optreden. Bij PICS kunnen er zowel lichamelijke klachten als geestelijke klachten optreden. De lichamelijke klachten zijn vooral te wijten aan spierzwakte en vermoeidheid. Psychische klachten bestaan vooral uit angst, depressie en post-traumatische stressstoornissen. Ook kunnen er problemen zijn met het verwerken en onthouden van informatie.
Bij COVID-patiënten kunnen daar nog longklachten, hoofdpijn, een verminderd uithoudingsvermogen en spierpijnen bijkomen. Wie hier meer over wil weten kan hier informatie vinden.
Herstel door middel van gesprekken, training en de juiste voeding
Voor patiënten die in het ziekenhuis hebben gelegen is het voor de omgeving gemakkelijker te bevatten dat er extra acties nodig zijn voor een zo goed mogelijk herstel van COVID. Mensen die minder ernstig ziek zijn geweest door COVID kunnen echter ook nog lang last houden van klachten. Als iemand met COVID veel dagen in bed heeft gelegen kan de spiermassa en spierkracht behoorlijk zijn afgenomen. Vaak is dat ook goed zichtbaar doordat de spieromvang op armen, benen en romp is afgenomen. De overige klachten zijn niet zichtbaar aan de buitenkant. Dat maakt ook dat het voor de omgeving lastiger kan zijn om ze te begrijpen en om het geduld op te brengen voor de patiënt.
Omdat het ziektebeeld voor iedereen anders en grillig kan verlopen is een persoonlijk aangepast revalidatietraject op maat nodig. Daarbij dient aandacht te zijn voor het herstel van de psychische klachten zoals angsten, depressie en klachten met betrekking tot het cognitief functioneren. Voor het verbeteren van het uithoudingsvermogen en de spierkracht is ondersteuning van de fysiotherapie nodig voor een trainingsadvies op maat. Wie goed wil trainen heeft een goed voedingsadvies nodig.
Herstel reuk- en smaakzin belangrijk voor voedingstoestand
Wie minder goed kan ruiken en proeven kan problemen ondervinden bij het opmerken of voedingsmiddelen bedorven zijn. Verder kan toevoeging van teveel zout of een te scherpe smaak niet worden opgemerkt. Daarnaast gaat ook een groot deel van het genot van voeding verloren door een verminderde waarneming van reuk en smaak. Dat kan er op zijn beurt weer voor zorgen dat er minder gegeten en gedronken wordt dan gewenst.
Personen die een verminderde reuk hebben kunnen dat trainen door dagelijks meerdere keren te ruiken aan speciale reuksets. Het kan soms langer dan een half jaar duren eer de reuk (en smaak)zin weer geheel hersteld is. Tot die tijd kan de eetlust ook opgewekt worden door variatie aan te brengen in de kleur, textuur en temperatuur van voeding, zodat de patiënt toch een gevoel van variatie heeft.
Eiwitrijke en energierijke voeding nodig voor herstel spiermassa
Om het herstel van het uithoudingsvermogen en de vermoeidheidsklachten te verminderen is het nodig dat de spieren worden getraind. Daarnaast is ook voldoende eiwit nodig, omdat voor het herstel van de spiermassa en de spierkracht het verloren spierweefsel weer moet worden hersteld. In de sport zijn “we” gewend om goed op de eiwitinname te letten. Dat geldt ook steeds meer voor de revalidatie en ouderen zorg. Ook voor de revalidatie van COVID-19, vooral als er sprake was van een ernstig en/of langdurig ziekteverloop is extra energie en eiwit nodig. De extra energie klinkt gek voor mensen met overgewicht en diabetes met daarbij overgewicht. Toch is ook dan inname van voldoende energie (lees: calorieën) een noodzakelijke voorwaarde om opnieuw spierweefsel aan te maken.
Eiwitspreiding belangrijk
Om voldoende eiwitten binnen te krijgen is het belangrijk dat de eiwitrijke voedingsmiddelen voldoende over de dag worden gespreid. Daarmee kun je het beste al vanaf de eerste maaltijd van de dag beginnen. Hoewel veel mensen in Nederland hun dag beginnen met een paar boterhammen of crackers met zoet beleg is het juist verstandiger om het zoete beleg (grotendeels) te vervangen door kaas- en/of vleeswaren en ook gelijk een zuivelrijke drank bij de maaltijd te nemen. Om voldoende energie en eiwitten in te nemen is het ook een aanrader om ook eiwitrijke tussendoortjes in de ochtend, middag en avond te nemen. Dat kan in de vorm van kwark, Skyr, Kwarg en kant en klare eiwitrijke drankjes die tegenwoordig ook in veel supermarkten in het zuivelschap zijn te vinden. Om hier passende keuzen in te maken is het verstandig om te overleggen met de diëtist.
