Voedingsadvies, een luxeartikel?

Leefstijl gerelateerde ziekten duurder dan je denkt

De discussie over zorgkosten staat al een paar decennia op de overheidsagenda, maar tot op heden is er op de hoofdvraag: “Hoe beteugelen we de zorgkosten?” nog steeds geen sluitend antwoord gevonden. Zo werd in 2011 € 89,4 miljard aan zorg uitgegeven en dat bedrag blijkt jaarlijks te stijgen. De kosten die niet aan een specifieke aandoening toegeschreven worden vormen de grootste kostenpost, gevolgd door psychische ziekten en hart- en vaatziekten. Vooral  dementie, hart- en vaatziekten  diabetes mellitus, maar ook ziekten van het bewegingsapparaat zijn grote uitgavenposten. Van hart- en vaatziekten, diabetes mellitus en artrose is een duidelijke link aantoonbaar met de leefstijl.
Naast veel zorgkosten zorgen deze aandoeningen ook voor veel arbeidsverzuim en verlies van arbeidsuren voor het bedrijfsleven. Leefstijl gerelateerde aandoeningen hebben dus ook een impact op arbeidsproductiviteit. Vanuit een economisch perspectief is het ook voor het bedrijfsleven wenselijk om in te zetten op preventie van ziekten.

Preventie is lonend  

In 2012 werd door het NIVEL aangetoond dat preventie loont, maar dan moet het wel efficiënter en effectiever worden ingezet. Uit hun onderzoek blijkt namelijk dat met preventieprogramma’s slechts een deel van de doelgroep wordt bereikt en dat de mensen niet lang genoeg meedoen om het beoogde doel te bereiken. Vooral bij leefstijlinterventies speelt dit probleem. Het vergt veel discipline en doorzettingsvermogen om een leefstijlprogramma langdurig vol te houden. Om een optimaal effect te bereiken met leefstijlinterventies is het nodig dat ook de omgeving erbij betrokken wordt. Dat gaat op gezinsniveau maar ook bedrijfs- school en sportkantines kunnen nog beter inspelen op gezondheid. Verder is de expertise van verschillende zorgverleners, zoals diëtisten, fysiotherapeuten en deskundigen op het gebied van beweging nodig voor het aanbieden van informatie en hulp bij het verbeteren van de leefstijl. Daar is echter geld voor nodig, maar naar verhouding is deze investering minder prijzig dan de zorgkosten die gemaakt moeten worden voor de behandeling van ziekten als gevolg van een ongezonde leefstijl.
Uiteraard is er voldoende draagkracht nodig van de (lokale) bevolking en overheid om hierin te willen investeren.

Wie het zelf niet voelt…

Uit een onderzoek van het Nederlands Instituut Voor de Eerste Lijn (NIVEL) blijkt dat er draagkracht lijkt te zijn om behandelingen voor het stoppen met roken dyslexie en dieetzorg uit de basisverzekering te schrappen. De geënquêteerden gaven vaker aan dat ze geen gebruik maken van de bovengenoemde drie typen zorg. Ze hebben er kennelijk niet bij stilgestaan hoe moeilijk het voor kwetsbare groepen en individuen is om een gezonde leefstijl aan te houden en tot welke meerkosten het niet investeren in preventie kan leiden.
Er is niet nagegaan of de ondervraagden weten wat er allemaal onder de verschillende typen zorg wordt verstaan. De mensen die deze vragenlijst wilden invullen konden deze alleen per e-mail ontvangen. Mensen die geen computer bezitten of er niet zo goed mee om kunnen gaan zijn dus uitgesloten van deelname aan dit onderzoek. Het is aannemelijk dat de laagopgeleiden ondervertegenwoordigd zijn in dit onderzoek. Juist deze mensen hebben vaker gezondheidsproblemen als gevolg van een minder gezonde leefstijl.

Samenwerking nodig op het hoogste niveau

In de ziekenhuizen is de discussie over bezuinigingen dagelijkse kost. Wouter Bos, voormalig minister van financiën, is directeur van het VU-ziekenhuis te Amsterdam. Hij schetste in zijn column van 21 augustus in De Volkskrant met welke dilemma’s zijn ziekenhuis heeft te maken zoals “Behandelen we de vele diabeten”, “Kiezen we voor een enkele patiënt die van geslacht wil veranderen” of “Verlenen we hoog-specialistische zorg voor een kankerpatiënt in het eindstadium”. Hij belicht alleen de discussie over ziekenhuiszorg, maar de economische impact voor bedrijven van leefstijl-gerelateerde aandoeningen worden niet meegewogen.
In dezelfde column geeft hij aan dat ook op overheidsniveau “schotten tussen de verschillende categorieën overheidsuitgaven” worden gehanteerd. Het werken met “verschillende overheidspotjes” maakt dat iedere portefeuillehouder niet verder kijkt dan zijn/haar eigen begroting. Om de draagkracht voor preventie te vergroten is een overkoepelende samenwerking nodig tussen de verschillende overheidsdepartementen, maar er zal veel water door de Maas moeten stromen eer dat wordt gerealiseerd.

Consument vindt eigen voedingskennis ONvoldoende!!!

De geënquêteerden uit het NIVEL-onderzoek vinden dat dieetadvies wel uit het basispakket mag worden geschrapt. Uit de voedselconsumptiepeiling blijkt dat  meer dan 80% van de consumenten nog altijd te weinig groente, fruit, vis en vezels eet. Uit een steekproef waarin gevraagd werd naar voedingskennis geeft 70% van de ondervraagden aan dat hij/zij te weinig weet van voeding. De kennis over voeding laat te wensen over. Het voedingsadvies is dus geen luxeartikel maar een vorm van preventie die hard nodig is. Voedingsleerlessen kunnen bijvoorbeeld prima worden geïntegreerd in onderwijs en sport. Je kunt er niet jong genoeg mee beginnen, want investeren in jeugd is investeren in de toekomst.