Voedingshypes: feit en fictie

Voedselzandloper feit: Eet meer groente, vis en peulvruchten

Het advies dat wel juist is in dit boek is dat het verstandig is om te voorkomen dat je te zwaar wordt, omdat overgewicht de kans vergroot op hart- en vaatziekten, bepaalde vormen van kanker en het zou het verouderingsproces kunnen versnellen. Het advies om meer groente, vis en peulvruchten te eten is prima, omdat deze producten veel vitamines, mineralen, bioactieve stoffen, gezonde (vis)vetzuren leveren.

Voedselzandloper fictie: Forever young

Kris Verburgh wil de lezers van De Voedselzandloper graag doen geloven dat het verouderingsproces vertraagd kan worden door een lagere inname van energie (calorieën) dan je werkelijk nodig hebt. Volgens Verburgh blijf je dan langer vitaal en je hebt een minder grote kans op hart- en vaatziekten en kanker. Om dit te onderbouwen heeft hij verschillende onderzoeken bij elkaar gesprokkeld om zijn gelijk te ondersteunen. Hierbij vertaalt hij dieronderzoek gemakkelijk naar conclusies voor mensen, terwijl dit vaak niet mogelijk is. De meeste (proef)dieren hebben een geheel andere stofwisseling dan de mens. Het boek werd zeer goed verkocht en de schrijver en het boek kregen veel aandacht in de media.

Broodbuik feit: er zijn meer mensen met coeliakie dan gedacht

Davis claimt in “Wheatbelly” dat er veel meer mensen last hebben van glutenovergevoeligheid dan gedacht. Vermoedelijk klopt deze bewering van Davis dat er meer mensen zijn met coeliakie en glutenovergevoeligheid dan er tot nu toe zijn gediagnostiseerd. Het voordeel van de broodbuikhype is wel dat er meer aandacht is van bakkers en industrie om glutenvrije producten te ontwikkelen en op de markt te brengen, zodat coeliakiepatiénten nu meer keuze hebben uit glutenvrije producten.

Broodbuik fictie: van brood wordt je dik

William Davis adviseert het publiek in zijn boek “Wheatbelly” (Broodbuik in het Nederlands) om tarweproducten te vermijden, omdat het tot overgewicht en de nadelige gevolgen daarvan leidt. Hij haalt hierbij ook allerlei onderzoeken aan waarbij hij “op een creatieve manier” conclusies trekt. Davis lijkt er ook geen rekening mee te houden dat de meeste mensen hun brood beleggen. Wie het brood (met beleg) weglaat uit het dagmenu valt inderdaad af. Het is een eenvoudig advies om brood weg te laten en eenvoud spreekt vaak aan. Wie het brood uit het dieet schrapt en niet voor een goede vervanger zorgt heeft echter een vergrote kans op tekorten aan voedingsstoffen.

Melk de witte sloper feit: ½ liter melk is voldoende

Op pagina 81-82 van de Engelse versie Got Milked en 123-124 van de Nederlandse versie Melk de witte sloper wordt de uitspraak van Walter Willett geciteerd dat 250-500 ml melk per dag voldoende is om aan de hoeveelheid calcium te komen (schuif de timer door naar 1.04). Meer melkinname dan ½ liter per dag draagt niet bij tot een betere botgezondheid.
Het klopt ook dat 70% van de wereldbevolking een lactose-intolerantie heeft. Lactose-intolerantie komt voornamelijk voor in Afrika en Azië. De meeste mensen met een lactose-intolerantie zijn getint, dus voor de meeste blanke Nederlanders geldt dat ze niet lactose-intolerant zijn.

Melk de witte sloper fictie: Melkdrinken verhoogt steftekans

In oktober 2014 kreeg het onderzoek van Michaelsson waarin het melkgebruik werd gelinkt aan het optreden van botbreuken en overlijdensrisico wereldwijd veel aandacht. Melk was al eerder aangewezen als mogelijke veroorzaker van kanker, maar in al deze onderzoeken blijkt dat er meerdere factoren zijn die in hetzelfde onderzoek tot kanker zouden kunnen leiden. In het boek “Got Milked” (in het Nederlands uitgebracht in een vertaalde en bewerkte uitgave met de titel “Melk de witte sloper”) geeft Alissa Hamilton aan dat een melkdrinker ook meer suiker binnenkrijgt dan gewenst. Hamilton kijkt in dit geval alleen naar de melkproducten met een smaakje en extra suiker. Het lijkt erop dat Hamilton de wereld wil overtuigen dat zij en haar medestanders een terechte aversie tegen melk hebben. Al lezend lijkt het erop dat dit boek en de Nederlandse vertaling ervan haar populariteit dankt aan de eenvoud van de boodschap: laat melk maar weg.

Handige wegwijzer in het voedingslabyrint

Omdat de voedselhypes elkaar steeds sneller lijken op te volgen is er behoefte aan een wegwijzer in het labyrinth van goeroes en sensatiebeluste media. In Nederland zijn de Richtlijnen Voedselkeuze van het Voedingscentrum hier heel geschikt voor. Helaas is de titel Richtlijnen Voedselkeuze minder sexy dan de namen van de gemiddelde voedingshypes. De consument laat zich graag (ver)leiden door een extravagante glossy boodschap, maar het goede zit heel vaak verborgen in de eenvoud en dichtbij huis. Dat geldt ook voor voeding. Kijk maar eens naar de volgende regels:
Varieer veel met gewone verse groente en fruit en gebruik ze in ruime mate; Neem wel voldoende brood of vervanging daarvan;
Wees matig met (verzadigd) vet;
Wees matig met de dierlijke producten, maar zorg wel voor voldoende vis(vetzuren);
Drink voldoende.

Wie een persoonlijk (sport)voedingsadvies op maat wil kan gerust contact opnemen.