Voedingssupplementen tegen agressie?

Nieuw onderzoek naar voeding en gedrag

Binnenkort krijgen een grote groep gevangenen en een groot aantal psychiatrische patiënten in Nederland extra voedingssupplementen naast de normale voeding en eventuele medicatie. Hierbij is het de bedoeling om te kijken of antisociaal gedrag bij gevangenen en psychiatrische patiënten afneemt als er extra vitamines, mineralen en omega-3-vetzuren worden gebruikt. Deze studie wordt gestart omdat onderzoek van de Nederlandse psycholoog Ap Zaalberg leerde dat extra toediening van deze stoffen bij een groep gevangenen leidde tot vermindering van agressie-incidenten.

Eerder onderzoek in de Britse gevangenissen

De resultaten van het onderzoek van Zaalberg kwamen overeen met de studie van Gesch en zijn collega’s. Zij bemerkten dat agressie verminderde bij gevangenen die een combinatiesupplement met vitamines en mineralen kregen in vergelijking met een andere groep gevangenen die een neppil kregen. De deelnemers van de beide groepen kwamen qua karakteristieken goed overeen, zodat een goede vergelijking van de resultaten mogelijk was. Het is niet bekend of er bij de deelnemers aan het onderzoek tekorten gevonden zijn aan de vitamines en mineralen die extra toegediend werden.
Tijdens het onderzoek van Gesch werd er ook gekeken naar de voedingsinname van beide groepen. De deelnemers hielden hiervoor gedurende zeven dagen een eetdagboekje bij. Opvallend is dat de deelnemers van beide groepen een lage inname van vezels hadden, terwijl het koolhydraatgehalte in de voeding wel ruim voldoende was. Het is echter niet bekend hoeveel enkel- en tweevoudige suikers de voeding van de deelnemers bevatte.

Kleurstoffen onder verdenking

In de jaren zeventig van de vorige eeuw was er al de nodige commotie over de invloed van de zogenaamde AZO-kleurstoffen in de voeding op het gedrag bij kinderen. Deze stoffen zouden hyperactiviteit en andere allergische reacties veroorzaken. De European Food and Safety Authority (EFSA) heeft deze stoffen veilig verklaard, mits de bovengrens voor dagelijkse inname niet overschreden wordt. Toch leidde onderzoek aan de universiteit van Southampton ertoe dat 6 AZO-kleurstoffen door de Food Standard Agency in het Verenigd Koninkrijk niet meer toegestaan zijn. Vorige week kondigde Albert Heijn aan dat ze stopt met de verkoop van producten die de zogenaamde Southampton Six bevatten.

Voeding en ADHD

De psychologe Lidy Pelsser opperde op basis van eigen onderzoek dat voedingsaanpassingen een remedie zouden kunnen bieden voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder, oftewel ADHD. Inmiddels zijn er een paar centra in Nederland die vervolgonderzoek verrichten naar de methode van Pelsser. Hierbij wordt onder andere gekeken of allergieën de oorzaak zijn van ADHD. Pelsser werkt met diëten waarbij eerst allerlei voedingsmiddelen worden weggelaten en dan opnieuw een voor een worden ingevoerd om te kijken wat de invloed van het voedingsmiddel is op het gedrag. Op geleide van de bevindingen wordt er dan een uiteindelijk dieet voorgesteld als behandeling. Er wordt geclaimd dat de behandeling volgens deze methode in 60% van de gevallen zeer succesvol is en dat kinderen geen medicatie voor de ADHD-klachten meer hoeven te gebruiken. Toch is lang niet iedereen overtuigd van de effecten van de methode Pelsser.

Leidt allergie of gebreksziekte tot antisociaal gedrag?

Wie alleen afgaat op het onderzoek van Gesch en Zaalberg zou kunnen concluderen dat normale voeding onvoldoende vitamines en mineralen levert voor sommige groepen mensen en dat ze daardoor vaker antisociaal gedrag vertonen. Door in de extra behoefte aan (een combinatie van) vitamines en mineralen te voorzien zou agressief en antisociaal gedrag kunnen worden verminderd.
Onderzoeken van de universiteit van Southampton en van de Nederlandse psychologe Lidy Pelsser lijken de oorzaak van agressie, ander antisociaal gedrag en ADHD te wijten aan een allergische reactie op (een combinatie van) voedingsstoffen. Door deze stoffen uit de voeding weg te laten zou er minder vaak een allergie of ADHD worden ontwikkeld. Toch leidt dit niet altijd tot een bevredigend resultaat.
Beide standpunten kunnen waar zijn, maar het is ook mogelijk dat er in sommige gevallen sprake is van een gebrek aan (een combinatie van) voedingsstoffen en dat er in andere gevallen sprake is van een allergie. Uiteraard kan de combinatie van beide ook een mogelijke oorzaak van antisociaal gedrag zijn.

Wat kunnen we met deze bevindingen?

Wat echter opvalt is dat er in geen van de studies wordt benoemd of er lage waarden van bepaalde voedingsstoffen in het lichaam zijn aangetoond. Alleen in de studie van Gesch is het wel opvallend dat er weinig voedingsvezel wordt gebruikt, maar koolhydraten leveren wel ongeveer de helft van de dagelijkse energie.
Het zou mooi zijn als er verder onderzoek plaatsvindt naar de invloed van verschillende voedingspatronen op het gedrag. Daarnaast zou er bij voedingsinterventies gestreefd moeten worden naar het aanleren van een gezonde voedingsgewoonte met een volwaardige voeding. Voedingssupplementen kunnen in sommige gevallen mogelijk een prima oplossing kunnen zijn, maar door alleen te focussen op het gebruik van voedingssupplementen kunnen deze middelen op den duur als een (dure) aflaat worden gebruikt voor een gebrekkige voedingsgewoonte. Daarmee wordt het paard achter de wagen gespannen en kunnen fabels zoals een gerucht met een luchtje in stand gehouden worden.