Voedselvaardigheden verbeteren: inkoop

Wat wordt er verstaan onder voedselvaardigheden?

Voor het begrip “Voedselvaardigheden” is geen sluitende definitie opgesteld. Je zou voedselvaardigheden kunnen omschrijven als “het goed kunnen plannen en uitvoeren van alle handelingen rondom de voedingszorg voor jezelf en voor je eigen gezin/leefgemeenschap”. Het omvat dan het kiezen van de voedingsmiddelen en het voedingspatroon dat er gevolgd wordt, het inkopen van voeding, het bewaren van de voedingsmiddelen en bereiden van de maaltijden en het op een goede manier gebruiken van de maaltijden. Dat betekent dat je moet weten wat gezonde en minder gezonde voedingsmiddelen zijn. Je moet een inschatting kunnen maken van reële hoeveelheden voedsel die iedereen in het gezin nodig heeft als er voedsel ingekocht moet worden. Verder moet je op de hoogte zijn hoe je voedingsmiddelen het beste kunt bewaren totdat je ze bereid of totdat ze gegeten worden. Ook moet je door hebben wanneer er marketingtrucs worden gebruikt om je te verleiden om een voedingsmiddel te gebruiken waarbij het niet bedoeld is om je gezondheid te bevorderen.

Onbewerkt meestal in de Schijf van Vijf

Eenvoudige onbewerkte voedingsmiddelen zoals fruit, groente en vlees zijn terug te vinden in de Schijf van Vijf. Voor brood en zuivel wordt het soms al wat lastiger te bepalen of het om basisvoedingsmiddelen gaat. Brood kan variëren in kleur en smaak en soms is het niet wat het lijkt. Menigeen weet wel dat bruinbrood gezonder is dan witbrood, maar niet al het bruine brood is gezonder. Het brood kan ook bruingekleurd zijn doordat er gebrande mout aan toegevoegd is. Bruin-, volkoren en roggebrood zijn gezonder vanwege het gehalte aan voedingsvezels. Het gezondheidseffect zit hem dus niet in de kleur maar in het vezelgehalte van het brood. Bij zuivelproducten geldt dat de meest pure halfvolle en magere zuivelproducten zonder verdere toevoegingen het gezondst zijn en in de Schijf van Vijf staan. Vruchtenmelkdrank, vruchtenyoghurt en vruchtenkwark leveren naast het zuivelproduct en vruchten ook vaak (veel) suiker of zoetstof.
Eigenlijk is het een gemakkelijk ezelsbruggetje: als het voedingsmiddel los verkocht wordt is het meestal een basisvoedingsmiddel dat in een gezonde voeding past, maar als het verpakt is en het bevat meerdere bestanddelen moet het etiket nauwkeurig worden bestudeerd.

Etiketten lezen

Een van de onderdelen is dan het kunnen lezen van een etiket en het begrijpen van de informatie die op een etiket staat vermeld. Dat betekent dat je op de hoogte dient te zijn van termen die er bij de ingrediëntendeclaratie worden gebruikt om te weten waaruit een voedingsmiddel bestaat. Daarnaast is het zaak om goed op de hoogte te zijn van claims die wel- en die niet toegestaan zijn. Hoewel de overheid een toezichthoudende taak heeft kan het gebeuren dat er toch voedingsmiddelen in de winkel liggen met opschriften die de suggestie kunnen wekken dat ze echt heel gezond zijn, dat je er beter door gaat presteren, of dat je weerstand erdoor wordt verbetert etc., maar dat is helaas niet altijd het geval. Bovendien geldt natuurlijk ook dat we allemaal verschillend zijn. Dat betekent dat voedingsmiddelen die voor de ene persoon heel goed zijn door een andere persoon slecht verdragen kunnen worden, of juist zelfs nadelige gezondheidseffecten kunnen hebben. Denk hierbij aan mensen die allergisch kunnen zijn voor bepaalde voedingsmiddelen, zoals vis, melkeiwit, pinda, etc. Hoewel vis, melk en pinda’s een onderdeel kunnen zijn van een gezonde voeding, zijn deze voedingsmiddelen voor personen met allergieën juist niet gezond en kunnen ze zelfs tot zeer ernstige klachten leiden. Om informatie op etiketten goed te begrijpen is het dan zinvol om hiervoor advies te vragen of eventueel de App “kies ik gezond” te gebruiken of eens deel te nemen aan een rondleiding door de Supermarkt onder leiding van een diëtist om hier meer inzicht in te krijgen.

Volgende week kijken we naar het bewaren en bereiden van maaltijden.