Weg met geharde vetten!

Waarom transvetten vermijden?

Uit onderzoek is gebleken dat transvetten een verhoogd risico geven op hart- en vaatziekten en diabetes mellitus 2. In de Nederlandse voedingsaanbevelingen wordt geadviseerd om het aandeel transvetten niet meer dan 1% van de energie te laten leveren. Dat betekent dat een volwassen vrouw met een energiebehoefte van 2000 kCal/dag ongeveer 2 g transvet per dag mag gebruiken. Voor een volwassen man bedraagt de energiebehoefte 2500 kCal/dag en dat betekent dus dat hij slechts 2,5 g transvet per dag mag gebruiken.

Welke voedingsmiddelen bevatten transvetten?

Het type transvet waar de World Health Organisation (WHO) zich zorgen over maakt zijn de transvetten die door de industrie worden gefabriceerd en in de voeding worden verwerkt. Transvetten worden verkregen door waterstof aan enkel- en meervoudig onverzadigde vetzuren toe te voegen, waardoor deze vetzuren harder worden. Daarom worden deze transvetten ook wel harde vetten genoemd. Deze tansvetten worden gebruikt bij de bereiding van koekjes, gebak en ze komen ook voor in harde frituurvetten en fabrieksmatig bewerkte voedingsmiddelen. Daardoor vind je ze ook in gefrituurde producten, zoals frites, wanneer deze met gehard vet zijn bereid. Ook gezonde producten zoals vis worden door zo’n krokant laagje in de frituur ongezond. Kibbeling, lekkerbekjes en vissticks lijken gezond omdat ze vis bevatten, maar helaas is dat dus niet het geval.
Transvetten zorgen voor een krokante structuur en ze verlengen de houdbaarheid van sommige voedingsmiddelen, zoals koekjes en kant-en-klaarproducten.

Natuurlijk transvet is niet perse beter

Het vlees van herkauwers zoals koeien en schapen bevat van nature transvet. Ook in melk van deze dieren wordt transvet aangetroffen. Het transvet uit dierlijke producten zorgt ook voor een verhoging van het slechte LDL-cholesterol. Daarom wordt er in de Richtlijnen Goede Voeding en Richtlijnen Schijf van Vijf aangeraden om matig gebruik te maken van deze producten. Hoewel er in dierexperimenteel onderzoek gunstige resultaten werden gevonden van natuurlijke transvetten zoals een beschermend effect tegen kanker, bleek dit bij humaan onderzoek nog niet aan te tonen. Ondanks de nadelige effecten van vlees en melk op het LDL-cholesterol bieden deze namelijk ook gezondheidsvoordelen, maar het advies is wel om deze voedingsmiddelen niet in een overmatige hoeveelheid te gebruiken. Bovendien kan vlees, voor wie geen vlees wil eten, ook prima vervangen worden door vleesvervangers.

Hoe wil de WHO de strijd teven transvet aanpakken?

De WHO start met een project REPLACE waarin ze inzet op zes strategieën om het transvet in de voeding omlaag te brengen. Ze zet met dit project in op acties van de industrie, de overheid, de gezondheidsvoorlichting en het publiek zelf. De zes strategieën omvatten de volgende acties:
1. REview van de samenstelling van de producten waar transvet voor wordt gebruikt.
2. Promotie van het vervangen van transvetten door gezondere vetten en oliën.
3. Legislation (wettelijke) regeling om het gebruik van transvetten te beperken.
4. Assess (monitoring) van het transvetgehalte van het totale voedingsgebruik van de bevolking door het houden van voedselconsumptiepeilingen.
5. Creëren van bewustzijn bij de bevolking dat het aan te raden is om transvetten te vermijden om het risico op hart- en vaatziekten en diabetes type 2 te verkleinen.
6. Enforcement, (aanmoedigen) om de regelgeving te handhaven door de overheid en aanmoedigen van de consument om gezond te eten.
De acties zijn met Engels/Nederlandse namen aangegeven waarin het acroniem REPLACE wordt verklaard.

Tips voor publiek:

Nu hoeven we niet te wachten op de acties van de overheid of de industrie. Je kunt zelf al een begin maken met het verminderen van de transvetten in je voeding door de volgens adviezen op te volgen:
1. Wees matig met gefrituurde producten en koekjes en gebak en vermijd ook het gebruik van fabrieksmatig bewerkte voedingsmiddelen, zoals kant- en klare maaltijden en producten uit pakjes.
2. Kook liever zelf je maaltijden met verse producten
3. Wees matig met harde margarines en roomboter en gebruik liever vloeibare bak en braadvetten. en zachte margarines (uit een kuipje). Margarines uit een kuipje zijn veel zachter. Daarom zijn ze in een kuipje verpakt.
4. Wees matig met dierlijke producten zoals vlees en volvette melkproducten. Neem niet meer dan de aanbevolen hoeveelheden.
5. Neem eens vaker peulvruchten of een andere plantaardige vleesvervanger zodat het transvet in de voeding wordt verminderd.
6. Neem een keer per week vis, bij voorkeur een vette vis die niet gefrituurd is.
7. Neem voldoende groente en fruit.
8. Neem dagelijks een handje ongezouten noten.