Winterkost dikmaker??

Winterkost zelf bereiden is beter

De traditionele Nederlandse keuken (voor zover deze nog bestaat) kent veel typische wintergerechten, zoals erwtensoep, stamppotten en stoofgerechten. Vroeger werd bij de bereiding van deze gerechten veel vet en vette vleessoorten gebruikt voor een hogere verzadigingswaarde als een gezin weinig te besteden had. Naarmate de lichamelijke arbeid afnam en overgewicht toenam is de receptuur in de kookboeken steeds opnieuw aangepast. De soorten verzadigd vet, zoals reuzel en vette speksoorten werden steeds meer vervangen door vetsoorten met een lager gehalte aan verzadigde vetten en ook de benodigde hoeveelheid vet werd verlaagd.
Bovendien zijn er steeds meer stamppotrecepten die ook meer exotische ingrediënten, zoals tofu en exotische groenten, zoals paksoi gebruiken. Een zelfbereide stamppot of een stoofschotel past keurig in een gezonde voeding maar dan moet er wel op gelet worden welke vetbronnen er worden gebruikt. Voor kantenklare maaltijden ligt dat anders.

Kantenklare maaltijden vaak vet en zout

Veel supermarkten bieden ook kantenklare stoofschotels en stamppotten aan. Bij bestudering van het etiket blijkt dat deze vaak meer verzadigd vet bevatten dan eigenlijk nodig is. Ook het aandeel groente in de meeste kantenklare maaltijden scoort onder de maat, terwijl er vaak rijkelijk met zout is gestrooid.
Zout en vet zijn goedkope smaakmakers. Zout is gemakkelijk te vervangen door kruiden. Hiervoor zijn allerlei kruidenwijzers in omloop met tips hoe ze het beste ingezet kunnen worden.
In de kantenklare maaltijden wordt vaak een vetsoort gebruikt met relatief veel verzadigde vetten. Op de voedingswaardedeclaratie is dat niet altijd terug te vinden en wordt er alleen aangegeven wordt hoeveel vet het product per 100 g bevat, maar er staat geen gehalte van verzadigd of onverzadigd vet vermeld. En dat roept vragen op…

Vleessoorten, vleesvervangers en vetten

Bij de bereiding van een maaltijd is het aan te raden om bij voorkeur magere of de minst vette vleessoorten te gebruiken en te kiezen voor vetten die meer onverzadigde vetten bevatten. We zijn echter gewend om bij een stamppot vaak een worst te nemen. Daarom even een vergelijking.
Een normale rookworst levert per 100 g 331 kCal en 29 g vet, waarvan 10,5 g verzadigd vet. Een magere rookworst levert 247 kCal en 19 g vet, waarvan 7 g verzadigd vet per 100 g. Een runderrookworst levert 221 kCal per 100 g en 17 g vet waarvan 7 g verzadigd. Al met al is duidelijk dat voor wie op de calorieën wil letten de runderrookworst de eerste keus is en dat geldt ook voor wie op het (verzadigd) vet wil letten. Toch is ook deze worst nog altijd vetter dan een echt mager lapje vlees. Daarom even ter vergelijking: een varkenshaasje levert 142 kCal per 100g en 3 g vet, waarvan 1 g verzadigd vet.
Kun je maaltijd indelen in gezond en ongezond?

Maaltijden en gezondheid

Of een maaltijd ongezond is hangt af van de combinaties van ingrediënten in een gerecht en de gerechten in de maaltijd. Daarnaast worden er voedingskundig ook andere eisen gesteld tijdens de verschillende levensfasen. Zo is het voor een zwangere vrouw aan te raden om geen lever te eten, omdat lever rijk is aan vitamine A. Een te hoge inname van vitamine A tijdens de zwangerschap  kan namelijk schadelijk zijn voor de ongeboren vrucht.
Bij het beoordelen van een maaltijd op gezondheid wordt gekeken of deze voldoet aan de richtlijnen volgens de Schijf van Vijf, waarbij ook rekening gehouden moet worden met de levensfase en de fysieke inspanning.

Schijf van vijf op maat

De Schijf van vijf is voor iedere Nederlander een basisbegrip voor goede voeding. Er bestaat al langer een folder waarin de richtlijnen voor een goede voeding volgens de Schijf van Vijf worden gepresenteerd, maar sinds kort kan de bezoeker van de website van het Voedingscentrum ook een advies over dagelijkse aanbevolen hoeveelheden krijgen op basis van de Schijf van Vijf. Hierbij wordt echter alleen rekening gehouden me geslacht en leeftijd. Voor een meer persoonlijk advies is het raadzaam om een gewichtsconsulent of een diëtist te bezoeken. De gewichtsconsulent kan u adviseren over voeding bij een gezond gewicht en om een gezond gewicht te bereiken als je iets te zwaar bent. Een diëtist is opgeleid om juist de medische voedingsbehandelingen toe te passen.  

Winterkost dikmaker??

Wie verstandig kookt en inkoopt zal geen extra vetreserve aanleggen door de winterkost. Uiteraard geldt ook hierbij het advies van de vorige week: kleine happen en rustig de tijd nemen om van de maaltijd te genieten. Wie het vaker dan 1 keer per week op het menu heeft doet er verstandig aan om hooguit één keer voor de worst te kiezen en de andere keren voor een mager stukje vlees.
De echte dikmakers zijn de gerechten waarvan gemakkelijk in een korte tijd meer gegeten en gedronken kan worden en die extra calorieën leveren, zoals frisdranken, sportdranken en gemixte drankjes, zoals frisdranken gemixt met een alcoholische drank. Vroeger moest je deze mixen zelf nog maken, maar tegenwoordig zijn een aantal van deze drankjes, zoals Bacardi-cola, ook al kant-en-klaar in de handel. En het alcoholpercentage ligt zo rond de 7% en dat is dus hoger dan een biertje (5%).
Wie gezond kiest hoeft de winterkost niet van het menu te schrappen, maar doet er verstandig aan om niet vaker dan één keer per week een runderrookworst te kiezen en voor de andere keren voor een magere vleessoort te kiezen en evenals iedereen rustig aan te doen met fris-, mix en sportdranken.